Nowe standardy MSSF to przejrzyste sprawozdania finansowe

Przeczytaj także: MSFF - nowa jakość sprawozdań finansowych spółek giełdowych

W Polsce obowiązek stosowania MSSF mają instytucje finansowe oraz spółki giełdowe. Wydanie przez Radę ds. Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB) zmienionych MSSF w dużym stopniu związane jest z następstwami występujących w ostatnich latach kryzysów finansowych, spektakularnych upadków wielkich firm i pojawiających się głosów krytycznych wobec dotychczasowych regulacji w zakresie rachunkowości. „Zaczęto podnosić argumenty, że obowiązujące standardy nie gwarantują odzwierciedlenia w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych pełnego narażenia na ryzyko związanego chociażby z inwestycjami w jednostki specjalnego przeznaczenia oraz inne struktury finansowe” – wyjaśnia Monika Jakubczyk, Dyrektor w Dziale Audytu Deloitte.

Najważniejszą zmianą jest wprowadzenie nowej definicji kontroli w MSSF 10. Polega ona na tym, że dla wszystkich przedsięwzięć, w które zainwestował podmiot sporządzający skonsolidowane sprawozdanie finansowe, będą obowiązywać te same kryteria określania kontroli. W praktyce oznacza to włączenie do konsolidacji tych inwestycji, które do tej pory jej nie podlegały lub odwrotnie. Kto będzie dotknięty tymi zmianami? Przede wszystkim udziałowcy, którzy posiadają mniej niż 50 proc. prawa do głosu w danej inwestycji (głównie między 40 a 50 proc.), a w której pozostały akcjonariat jest rozdrobniony (tzw. kontrola de facto) lub udziałowcy posiadający potencjalne prawo głosu (np.: opcje na akcje). Poza tym nowy przepis może dotknąć również udziałowców posiadających jednostki specjalnego znaczenia (SPV), takich, którzy w swoim portfolio mają spółki komandytowe lub komandytowo-akcyjne lub funduszy inwestycyjnych. Nowością jest także to, że zgodnie z MSSF 10 sprawowanie kontroli można zlecić innemu podmiotowi.

Poprzednia definicja kładła nacisk na aspekty formalne. Teraz nacisk położony jest na treść ekonomiczną powiązań między spółkami. „Te przepisy powodują, że o kontroli będzie rozstrzygać już nie tylko prawo głosu. Nowa definicja posługuje się szerokim pojęciem uprawnień udziałowców, jak choćby rozkład ryzyka, a także prawo do zwrotu z inwestycji. Podstawowe znaczenie będzie mieć profesjonalna, ale subiektywna ocena. Wszystkie te zmiany mają spowodować, by poza bilansem danej grupy nie znajdowały się obszary i spółki, na które decydujący wpływ ma nadal grupa” – wyjaśnia Przemysław Zawadzki, Starszy Menedżer w Dziale Audytu Deloitte. MSSF 10 ma działanie retrospektywne, tzn. jeżeli w świetle nowej definicji kontroli zakres konsolidowanych podmiotów będzie szerszy, konieczna będzie zmiana danych porównawczych.