Zaliczka na samochód osobowy w podatku VAT

Przeczytaj także: Samochód osobowy: wynajem z pełnym odliczeniem VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: Pan Piotr postanowił nabyć nowy samochód osobowy do prowadzonej działalności gospodarczej. Dostawa samochodu nastąpi w grudniu, jednakże już w listopadzie wpłacił on sprzedawcy zaliczkę na ten zakup w wysokości 50% wartości pojazdu. Samochód ma kosztować 70 000 zł netto plus podatek VAT w kwocie 16 100 zł, co łącznie daje 86 100 zł. Wpłacona zaliczka wyniosła zatem 43 050 (w tym podatek VAT 8 050) zł i została udokumentowana fakturą zaliczkową na tę wartość. Czy podatek ten pan Piotr może odliczyć w całości czy w części w wysokości 60%? Czy możliwe jest od razu wykorzystanie limitu 6 000 zł?

Zasady odliczania podatku naliczonego od nabycia samochodów osobowych obecnie są zawarte w ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. nr 247, poz. 1652 ze zm.), której art. 3 mówi, że w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze - nie więcej jednak niż 6 000 zł.

Należy w tym miejscu podkreślić, że w powyższej regulacji ustawodawca odnosi się do faktury, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT. Ten z kolei w pkt 1 lit. b) odnosi się do kwot podatku określonych w fakturach potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego.

Przepis ten wskazuje na dwie bardzo istotne kwestie. Przede wszystkim, podatnik może odliczyć podatek VAT z faktury dokumentującej zaliczkę. Niemniej aby było to możliwe, u sprzedawcy z tego tytułu powinien powstać obowiązek podatkowy. Zgodnie zaś z art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Co za tym idzie, zaliczka musi zostać faktycznie przekazana sprzedawcy, aby powstał od niej obowiązek podatkowy. Tym samym, jeżeli faktura zaliczkowa dokumentuje otrzymaną już zaliczkę, nabywca może odliczyć z niej podatek naliczony. Gdyby natomiast z jakichś względów sprzedawca wystawił fakturę zaliczkową przed fizycznym otrzymaniem pieniędzy, nabywca nie będzie mógł z takiej faktury odliczyć podatku naliczonego tak długo aż nie dokona wpłaty zaliczki (czyli do momentu, aż powstanie u sprzedawcy obowiązek podatkowy z tego tytułu).

Wracając do naszego przykładu na podstawie powyższych regulacji należy uznać, że podatnik ma prawo do odliczenia 60% kwoty podatku określonej w fakturze zaliczkowej nie więcej jednak niż 6 tys. zł. Pan Piotr z faktury zaliczkowej może zatem odliczyć kwotę: 8 050 zł x 60% = 4 830 zł. Prawo do odliczenia powstaje tutaj w rozliczeniu za okres, w którym otrzyma on fakturę. Obniżenia podatku będzie mógł przy tym dokonać także w jednym z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (o czym mówią art. 86 ust. 10 pkt 1 i ust. 11 ustawy o VAT).

Należy przy tym pamiętać, że z faktury końcowej Pan Piotr będzie mógł odliczyć już nie 60% z wykazanego na niej podatku VAT, a jedynie 1 170 zł – a więc pozostałą kwotę do limitu 6 tys. zł. Limit ten bowiem dotyczy całej transakcji zakupu samochodu, a nie poszczególnych faktur.