Likwidacja działalności gospodarczej w podatku VAT i dochodowym

Przeczytaj także: Podatek VAT i likwidacja firmy: spis z natury bez środków trwałych?

Podatnicy prowadzący ewidencję przychodów (ryczałt)
Jak wynika z art. 20 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym podatnicy są zobligowani do sporządzenia spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków również na dzień likwidacji działalności. Przy czym w razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, podatnicy są obowiązani objąć spisem z natury również rzeczowe składniki majątku związane z wykonywaną działalnością, niebędące środkami trwałymi, zaliczane do wyposażenia.

Jakie elementy powinien zawierać spis z natury podmiotu opodatkowanego w formie ryczałtu? Otóż, jak wynika z ust. 2, minimalne dane, jakie powinien zawierać spis z natury ryczałtowca to:

• nazwisko i imię właściciela zakładu (nazwę firmy),
• datę sporządzenia spisu,
• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
• szczegółowe określenie towaru i innych składników wymienionych w ust. 1,
• jednostkę miary,
• ilość stwierdzoną w czasie spisu,
• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
• łączną wartość spisu z natury oraz
• klauzulę "Spis zakończono na pozycji...", podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).

Spis z natury podmiotów prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów generalnie niczym się nie różni od spisu z natury podmiotu na ryczałcie. W tym przypadku wyceny spisu również należy dokonać w terminie 14 dni od dnia jego zakończenia.

Ryczałtowiec wycenia towary i inne składniki majątku objęte spisem według cen zakupu lub cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu, a także gdy nie jest możliwe ustalenie ceny zakupu.

---

Cena zakupu jest to cena, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszona o podatek od towarów i usług, podlegający odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami, a przy imporcie - powiększoną o należne cło i podatek akcyzowy, opłaty wyrównawcze oraz opłaty celne dodatkowe, zaś w przypadku otrzymania składnika majątku w drodze darowizny lub spadku - wartość odpowiadającą cenie zakupu takiego samego lub podobnego składnika.

---

Podatnik jest obowiązany wpisać do ewidencji przychodów spis z natury według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie to powinno być przechowywane łącznie z ewidencją.

Wartość remanentu likwidacyjnego nie powiększa przychodu uzyskanego przez podatnika w miesiącu likwidacji. Nie podlega również opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a co za tym idzie - remanent likwidacyjny nie jest uwzględniany w zeznaniu rocznym PIT-28.

Podatnik nie może jednak zapomnieć o przygotowaniu wykazu składników majątku, zgodnie ze wskazówkami ujętymi powyżej, gdyż taki obowiązek nakłada na niego ustawa.

Podatnik opodatkowany w formie karty podatkowej
Jak wynika z treści art. 36 ust. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym przedsiębiorca opodatkowany w formie karty podatkowej ma obowiązek pisemnego poinformowania o likwidacji działalności gospodarczej właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ciągu 7 dni od powstania okoliczności powodujących zmiany.

Właściciel firmy nie musi sporządzać spisu z natury, jednak zobowiązany jest przygotować wykaz składników majątku, o którym mowa w punkcie pierwszym niniejszego artykułu. Co ważne, zgodnie z art. 33 ust. 3 ustawy, w razie likwidacji działalności w ciągu roku podatkowego i zgłoszenia tego faktu naczelnikowi urzędu skarbowego, podatek w formie karty podatkowej za ostatni miesiąc prowadzenia działalności pobiera się za okres do dnia zaprzestania działalności w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień.

Po trzecie - spis z natury dla celów podatku VAT
Obowiązek sporządzenia spisu z natury dla celów podatku od towarów i usług wynika z art. 14 ust. 5 ustawy o VAT. Dotyczy on wyłącznie towarów, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego. Zatem w przypadku, gdy podatnik miał prawo do odliczenia podatku VAT, ale z niego nie skorzystał, powstanie u niego obowiązek podatkowy z tego tytułu.

W spisie z natury dla celów podatku VAT należy wykazać:

• towary (m.in. towary handlowe, materiały, odpady),
• środki trwałe,
• wyposażenie,
• inne rzeczowe składniki majątku, grunty i energię,

- jeżeli przedsiębiorcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT.

Sporządzony spis z natury przedsiębiorca załącza do ostatniej złożonej przez siebie deklaracji rozliczeniowej VAT-7 (rozliczenie miesięczne) lub VAT-7K (rozliczenie kwartalne), przy czym wykazuje w niej wyłącznie kwotę podatku należnego w pozycji “Kwota podatku należnego od towarów i usług objętych spisem z natury, o którym mowa w art.14 ust. 5 ustawy”.

Dodatkowo, likwidując działalność należy pamiętać o złożeniu w US druku VAT-Z (zgłoszenie o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług). Urzędem będącym odbiorcą tego formularza jest urząd właściwy na ostatni dzień wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Druk VAT-Z co do zasady należy złożyć w urzędzie skarbowym w terminie 7 dni od daty likwidacji działalności.

Po czwarte - zwrot ulgi za zakup kasy fiskalnej

Likwidując działalność gospodarczą przedsiębiorca, który uprzednio skorzystał z ulgi na zakup kasy musi liczyć się z koniecznością jej zwrotu. Jak wynika z art. 111 ust. 6 ustawy o VAT podatnicy są obowiązani do zwrotu odliczonych lub zwróconych im kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, w przypadku gdy w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania zaprzestaną ich używania. Likwidację działalności gospodarczej z pewnością można zakwalifikować jako zaprzestanie użytkowania kasy rejestrującej.

Zwrotu odliczonej wcześniej ulgi podatnik dokonuje na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego do 25. dnia miesiąca następującego po:

• miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające dokonanie takiego zwrotu - przy rozliczeniu miesięcznym, jeżeli podatnik rozlicza podatek za okresy miesięczne,
• kwartale, w którym powstały okoliczności uzasadniające dokonanie takiego zwrotu - przy rozliczeniu kwartalnym.