Ulga rehabilitacyjna: dochód osoby niepełnosprawnej

Przeczytaj także: Odliczenia od dochodu w PIT 2013: darowizna na kościół

Podatnik będący osobą niepełnosprawną podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym może pomniejszyć o wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione w danym roku podatkowym. Powyższe odliczenie potocznie nazywane jest ulgą rehabilitacyjną, zaś szczegółowy katalog odliczeń znalazł się w art. 26 ust. 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof).

Z ulgi tej może przy tym skorzystać także podatnik mający na utrzymaniu osobę niepełnosprawną w postaci: współmałżonka, dzieci własnych i przysposobionych, dzieci obcych przyjętych na wychowanie, pasierbów, rodziców, rodziców współmałżonka, rodzeństwa, ojczyma, macochy, zięciów i synowych. Tutaj jednak ustawodawca wymaga spełnienia jeszcze jednego warunku. Otóż dochód osoby niepełnosprawnej nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty 9 120 zł (o czym mówi art. 26 ust. 7e updof).

Niestety ustawodawca nie wskazał, o jaki konkretnie dochód osoby niepełnosprawnej chodzi, w związku z czym pomiędzy podatnikami a fiskusem występują w tej materii spory. Określenie takiego dochodu było przedmiotem sporu, który rozstrzygał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 09.07.2013 r. sygn. akt II FSK 2258/11.

W rozpatrywanej sprawie podatniczka skorzystała z ulgi rehabilitacyjnej na niepełnosprawne pełnoletnie dziecko (ubezwłasnowolnione). To jednak uzyskiwało dochody w postaci renty socjalnej w kwocie 6 348,54 zł, alimentów w kwocie 3 400 zł a także zasiłku pielęgnacyjnego w kwocie 1 836 zł. Zdaniem fiskusa zatem dochód niepełnosprawnego dziecka wyniósł tutaj 11 584,54 zł, w związku z czym matka nie mogła skorzystać z ulgi jako podatnik mający na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, gdyż dochód tej osoby przekroczył 9 120 zł.

Skarżąca uważała, że fiskus błędnie tutaj doliczył do limitu dochodu otrzymane alimenty oraz zasiłek pielęgnacyjny. WSA uznał, że dochody z tytułu alimentów nie stanowią dochodów podatkowych, a tym samym nie mogą stanowić podstawy obliczenia podatku, zaś określone w treści art. 26 ust. 7e updof pojęcie "dochodu" nie obejmuje swym zakresem świadczeń alimentacyjnych stanowiących ustawową formę dostarczania środków utrzymania na rzecz własnego niepełnosprawnego dziecka – i to bez względu na wysokość kwoty tych alimentów.

Sprawa trafiła do NSA, który nie podzielił stanowiska sądu pierwszej instancji.

NSA w pierwszej kolejności zaznaczył, że ustawodawca nie dokonał żadnych ograniczeń co do źródeł dochodu uzyskanego przez osobę niepełnosprawną. Nie wykluczył zatem z nich także alimentów. Należy w związku z tym przyznać słuszność stanowisku, że ustawodawca określając w art. 26 ust. 7e updof limit dochodu osoby niepełnosprawnej w wysokości 9 120,00 zł nie zdefiniował tego dochodu jako "dochodu podlegającego opodatkowaniu". Nie ograniczył on także sposobu opodatkowania tych dochodów jak też nie dokonał zastrzeżenia, z którego wynikałoby, że do dochodów tych nie wlicza się dochodów wolnych od podatku dochodowego.

W związku z powyższym, zdaniem NSA, do ustalenia wysokości dochodu określonego w art. 26 ust. 7e updof należy przyjąć wszystkie dochody osiągane przez osobę niepełnosprawną. Istotne jest tutaj bowiem to, jakim rzeczywistym dochodem dysponuje osoba niepełnosprawna.