Ubezpieczenie zdrowotne: odliczenie w PIT a różne tytuły składki

Przeczytaj także: Odliczenia od podatku 2013: ubezpieczenie zdrowotne

Rozpatrzmy następującą sytuację: Pan Piotr pracuje w oparciu o umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie uzyskuje także przychody z prywatnego najmu mieszkania stanowiącego jego własność jak też prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną kartą podatkową. Z tytułu tej działalności obowiązany jest do płacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Naturalnie składkę tę co miesiąc z jego wynagrodzenia potrąca i przekazuje do ZUS także zakład pracy. Ponieważ pan Piotr w swojej firmie nie zatrudnia pracowników i sam dodatkowo jest zatrudniony na cały etat, stawka płaconej przez niego karty podatkowej jest niższa od płaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej firmy. Czy nieodliczoną od karty podatkowej część składki może on odliczyć od ryczałtu z tytułu najmu czy też podatku płaconego od wynagrodzenia za pracę? Jeżeli tak, to w którym PIT odliczenie to uwzględnić?

Podatnik z naszego przykładu uzyskuje przychody z aż trzech różnych źródeł określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Są to mianowicie: przychody z umowy o pracę, przychody z tzw. prywatnego najmu oraz przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Dwa z tych tytułów przy tym powodują konieczność opłacania także składki na ubezpieczenie zdrowotne. Są to umowa o pracę (gdzie podatnika z tego obowiązku wyręcza płatnik w postaci zakładu pracy) oraz działalność gospodarcza.

Składki te natomiast pomniejszają należny fiskusowi podatek dochodowy. Jak bowiem mówi art. 27b ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obliczony podatek dochodowy w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:
a) opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
b) pobranej w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Wyjątek dotyczy tutaj jedynie składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku (takich składek odliczyć nie można).
Odliczenie z tego tytułu nie może przy tym przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki.

Tyle mówi ustawa o PIT. Co się natomiast tyczy podatku dochodowego w formie karty podatkowej, art. 31 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym mówi, że podatnik w ten sposób opodatkowany ma prawo obniżyć podatek płacony w formie karty o kwotę składki zdrowotnej opłaconej w roku podatkowym, zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i nieodliczonej od podatku dochodowego. Kwota tego odliczenia nie może jednak przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki.

Jeżeli zaś wysokość karty podatkowej nie pozwala na pełne odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, podatnik może tę nieodliczoną część odliczyć w ramach innego źródła przychodów (o ile oczywiście źródło to jest opodatkowane). Tyczy się to zarówno przychodów opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym jak i skalą podatkową. To od podatnika zatem zależy, w którym PIT wykaże powyższe odliczenie. Jedyne o czym trzeba tutaj pamiętać, to że składki takie muszą faktycznie w danym roku zostać zapłacone oraz nie można tej samej kwoty odliczyć podwójnie w dwóch różnych formularzach (przypomnijmy, że podatnik z naszego przykładu składa aż trzy takie formularze: PIT-16A z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, PIT-28 od przychodów z najmu oraz PIT-37 służący do rozliczenia przychodów z umowy o pracę).