Błędna stawka podatku VAT na fakturze - skutki u sprzedawcy

Przeczytaj także: Błędna stawka VAT: rozliczenie u sprzedawcy

Zawyżenie stawki VAT na fakturze ma tę niedogodność, że podatek w nieprawidłowej – większej wysokości, podatnik będzie zobowiązany odprowadzić do fiskusa. Zgodnie bowiem z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Zasadę tę stosuje się odpowiednio w sytuacji, gdy podatnik wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku wyższą od kwoty podatku należnego.

Nie ma przy tym znaczenia fakt, czy powstała nieprawidłowość była zawiniona czy też niezawiniona przez podatnika. Za każdym razem wystawienie faktury z wartością VAT-u wyższą, niż winna ona być w rzeczywistości jest jednoznaczne z zapłatą tej wyższej wartości VAT na rzecz budżetu.
Zaniżenie stawki VAT nie jest niestety odbiciem lustrzanym sytuacji poprzedniej, oczywiście w skutkach dla sprzedawcy. Ta nieprawidłowość skutkuje bowiem z reguły powstaniem zaległości podatkowej i koniecznością zapłaty (oprócz samego podatku) także odsetek za zwłokę.

Warto tez wspomnieć, że o ile zaniżenie jak i zawyżenie podatku winno zostać skorygowane, poprzez wystawienie przez sprzedawcę faktury korygującej, tak błąd na niekorzyść fiskusa (a więc zaniżenie stawki VAT, a co za tym idzie także kwoty podatku) podatnik jest zawsze obowiązany poprawić w tym okresie rozliczeniowym, w którym nieprawidłowość powstała (czyli skorygować deklarację za okres, w którym została wykazana faktura pierwotna), zaś błąd na swoją niekorzyść (czyli zawyżenie stawki VAT skutkujące zawyżeniem odprowadzonego podatku) podatnik co do zasady może poprawić dopiero po uzyskaniu potwierdzenia faktury korygującej przez nabywcę.

Bardzo niebezpieczna też jest sytuacja, która na pierwszy rzut oka wydaje się nie wywoływać żadnych negatywnych konsekwencji po stronie nie tylko sprzedawcy, ale i nabywcy. Chodzi mianowicie o zastosowanie stawki 0% dla transakcji, która z podatku jest zwolniona. W jednym i drugim przypadku nie występuje tutaj kwota podatku. To z kolei oznacza, że zobowiązanie podatkowe nie zostanie ani zaniżone, ani też zawyżone. Dlaczego więc taka sytuacja jest szczególnie niebezpieczna?

Otóż nie można zapominać, że sprzedaż zwolniona z VAT nie uprawnia podatnika do odliczenia podatku naliczonego do zakupów z tą sprzedażą związanych. Co za tym idzie jeżeli podatnik dokonywał zakupów (zarówno towarów jak i usług) związanych ze sprzedażą zwolnioną z VAT, do której to błędnie stosował stawkę 0%, a co za tym idzie, odliczał od tych zakupów podatek naliczony, będzie obowiązany do skorygowania deklaracji za okresy rozliczeniowe, w których podatek ten został niesłusznie odliczony. To z reguły powoduje natomiast powstanie zaległości podatkowych, które trzeba uregulować razem z odsetkami za zwłokę.

Nie można też zapominać o tzw. wskaźniku proporcji VAT, który stosują podatnicy wykonujący zarówno czynności opodatkowane jak i zwolnione z VAT (czyli dające prawo do odliczenia podatku naliczonego i nie dające takiego prawa). Wskaźnik ten odnosi się do tych zakupów, których nie da się jednoznacznie przypisać do wykonywania czynności opodatkowanych bądź zwolnionych. Na wspomniany wskaźnik ma wpływ m.in. wartość sprzedaży zwolnionej z podatku. Tym samym podatnik, który omawiany wskaźnik ustalił w nieprawidłowej wysokości (z uwagi na potraktowanie sprzedaży zwolnionej jako opodatkowanej stawką 0%), może być obowiązany do korekty deklaracji za cały okres, w którym tak nieprawidłowo ustalony wskaźnik był stosowany.

Tym samym, pomimo że zastosowanie stawki 0% zamiast zwolnienia z VAT nie wywołuje u sprzedawcy w zasadzie żadnych skutków po stronie podatku należnego, tak ma niezwykle ważne znaczenia dla prawidłowego rozliczenia podatku naliczonego.