Pożyczka pieniędzy z zagranicy: odsetki z podatkiem u źródła

Przeczytaj także: Zagraniczne usługi doradcze z podatkiem u źródła?

Ponadto dobry znajomy zazwyczaj dopiero w ostateczności skieruje sprawę do sądu o ściągnięcie swojej wierzytelności i mało kiedy nalicza karne odsetki za zwłokę, w odróżnieniu od banków. Nie pobiera też prowizji za niewykorzystaną część pożyczki, co w bankach także jest częstą praktyką.

Niemniej zaciągnięcie takiej pożyczki wiąże się z koniecznością zapłaty z tego tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych (przez pożyczkobiorcę; ustawodawca przewidział tutaj pewne zwolnienia, ale nie będziemy się nad nimi rozwodzić; część pożyczek jest przy tym wyłącza spod działania tej ustawy). Ponadto pożyczkodawca od „zarobionych” z tego tytułu odsetek musi też zapłacić podatek dochodowy (i to wg stawki 19%).

Pożyczki takie są przy tym zaciągane także od znajomych (bądź rodziny) mieszkających w innym państwie. Takie rozwiązanie pozwala niekiedy uniknąć podatku od czynności cywilnoprawnych. Poza tym często też można się spotkać z przeświadczeniem, że skoro odsetki opodatkowuje u siebie pożyczkodawca jak je otrzyma, a tym będzie osoba z innego kraju, to polski PIT nie wystąpi (a więc w Polsce nie ma żadnych obciążeń podatkowych). Czy tak jest w rzeczywistości? Niestety nie.

Wszystko przez tzw. podatek u źródła. Otóż odsetki uzyskane od udzielonych pożyczek są opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 19% (za wyjątkiem pożyczek udzielanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej). Mówi o tym art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ta stawka ma zastosowanie zarówno do odsetek od pożyczek udzielonych przez rezydentów (a więc osób mających w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy) jak i obcokrajowców (czyli nierezydentów) z tą jednak różnicą, że w ust. 2 przytoczonej regulacji ustawodawca wskazał, że podaną wyżej stawkę stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Oznacza to, że jeżeli stosowna umowa zawiera uregulowania dotyczące opodatkowania uzyskanych odsetek (a zazwyczaj tak jest), jej zapisy mają pierwszeństwo przed ustawą krajową.

Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika certyfikatem rezydencji.

Jak zostało to już wcześniej podkreślone, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania bardzo często regulują zasady opodatkowania wypłacanych/uzyskiwanych odsetek. Z reguły stosownych regulacji należy szukać w art. 11 takiej umowy. Ta bardzo często wskazuje, że odsetki takie mogą być opodatkowane w państwie źródła (a więc tym, w którym ma swoją rezydencję podmiot je wypłacający), niemniej mówi ona jednocześnie, że stawka podatku u źródła nie może być wyższa, niż w niej określona (np. 10%).