Świąteczne prezenty z podatkiem od darowizny?

Przeczytaj także: Prezenty świąteczne raczej bez podatku od darowizny

Prezent to bowiem nic innego jak darowizna. Zgodnie z art. 888 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Prezenty idealnie powyższe wypełniają. Kupując prezent bowiem dana osoba poświęca na ten cel część swojego majątku (z reguły w postaci pieniędzy). W zamian za środek płatniczy otrzymuje określoną rzecz. Na tym etapie darowizna oczywiście jeszcze nie występuje, gdyż nabyty przedmiot stanowi majątek osoby, która go kupiła. Wszystko się zmienia, gdy prezent wręczamy innej osobie.

Jest to bowiem nic innego jak bezpłatne (a więc bez świadczenia wzajemnego) przekazanie części swojego majątku innej osobie (a więc zgodnie z definicją kodeksową, bezpłatne świadczenie na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku). Czynność taka jest też niczym innym jak umową zawieraną pomiędzy przekazującym prezent (darczyńcą) a obdarowanym. Pomimo bowiem tego, że nie przybiera ona pisemnej formy, do jej zawarcia jak najbardziej dochodzi. Darczyńca bowiem decyduje się przekazać bezpłatnie określone świadczenie obdarowanemu (kosztem swojego majątku, gdyż ten o wartość tej darowizny zostanie uszczuplony), ten ostatni zaś świadczenie to (w postaci prezentu) przyjąć.

Zgodnie zaś z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu tym podatkiem podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy tytułem m.in. darowizny. Mało kto nad powyższym zastanawia się kupując świąteczne prezenty, co niekiedy może doprowadzić do problemów ze skarbówką.

Ważne pokrewieństwo i wartość prezentu
Niemniej to, że wręczenie prezentu podlega pod ustawę o podatku od spadków i darowizn nie oznacza jeszcze, że za każdym razem gdy otrzymamy upominek od bliskiej nam osoby musimy biec do urzędu skarbowego aby się z niego rozliczyć. Ustawodawca przewidział tutaj bowiem pewne progi wartościowe, przed przekroczeniem których podatkami w ogóle nie trzeba się przejmować.

Wartość kwot wolnych od podatku jest jednak różna w zależności od stopnia pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Im pokrewieństwo silniejsze, tym więcej można przekazać bez podatku. Ustawodawca przewidział tutaj 3 grupy podatkowe.

Zstępni to nikt inny jak dzieci, wnuki czy prawnuki w linii prostej do danej osoby. Wstępni są ich przeciwieństwem. Tutaj zatem znajdują się rodzice, dziadkowe, pradziadkowie itd. Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się przy tym również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych.
I tak darowizny wśród pierwszej grupy podatkowej są wolne od podatku, jeżeli ich wartość nie przekracza 9 637 zł. W drugiej grupie podatkowej limit taki wynosi 7 276 zł, zaś w trzeciej grupie podatkowej 4 902 zł.

Trzeba jednak pamiętać, że wskazane wyżej limity obejmują wszelkie darowizny otrzymane od danej osoby w ciągu pięciu ostatnich lat.
Co przy tym jest niezwykle ważne, darowizny do wskazanych kwot nie podlegają też zgłoszeniu w urzędzie skarbowym.

Tym samym w przypadku drobnych prezentów świątecznych (za kilkanaście, kilkadziesiąt czy kilkaset złotych) podatkami faktycznie nie trzeba się przejmować. Jeżeli jednak darowizna taka była dość znaczna, a ponadto w ostatnim czasie otrzymano ją od danej osoby więcej niż raz warto sprawdzić, czy podatek ten nie wystąpi. Jeżeli okaże się że tak, należy o tym fakcie zawiadomić fiskusa w ciągu miesiąca od jej otrzymania.

Niemniej niekiedy nawet darowizna o bardzo dużej wartości może korzystać ze zwolnienia z omawianego podatku. Musi ona jednak nastąpić pomiędzy osobami zaliczonymi do tzw. zerowej grupy podatkowej. Mieszczą się tutaj darowizny od małżonka, wstępnych, zstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy.

Podatek nie wystąpi, jeżeli darowizny takie zostaną zgłoszone fiskusowi w terminie 6 miesięcy od ich otrzymania. Dodatkowo jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, muszą być przekazane co do zasady na konto bankowe obdarowanego.

Oczywiście w tym trybie zgłoszeniu podlegają te darowizny, które nie mieszczą się w kwocie wolnej przewidzianej dla pierwszej grupy podatkowej. Jeżeli podatnik ze zgłoszeniem się spóźni, podatek będzie musiał zapłacić.

A ile ten wynosi? Stawki podatku są różne w zależności od tego, z którą grupą podatkową mamy do czynienia oraz jaka jest wartość darowizny. Im wartość ta jest wyższa i słabsze są więzy krwi, tym wyższa jest także stawka podatku (występuje tutaj tzw. progresja podatkowa). Wartość stawek podatku prezentujemy poniżej.

Ponad	Do	Podatek wynosi
I grupa podatkowa
	10 278 zł	3%
10 278 zł	20 556 zł	308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556 zł		822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł
II grupa podatkowa
	10 278 zł	7%
10 278 zł	20 556 zł	719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556		1 644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł
III grupa podatkowa
	10 278	12%
10 278 zł	20 556	1 233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556		2 877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł

Krzysztof Skrzypek
doradca podatkowy, numer wpisu 12 444