Odliczenie straty podatkowej z lat ubiegłych w PIT za 2015 r.

Przeczytaj także: Rozliczenie straty podatkowej gdy kilka form działalności gospodarczej

Przy rozliczeniu straty podatkowej z prowadzonej działalności gospodarczej warto dodać słowo wyjaśnienia, gdy wybraną formą opodatkowania jest ryczałt ewidencjonowany. Wyżej bowiem wyjaśniliśmy, iż aby strata podatkowa wystąpiła, podatkowe koszty uzyskania przychodów muszą przekroczyć przychody podatkowe, zaś przy opodatkowaniu ryczałtem ewidencjonowanym koszty uzyskania przychodu nie mają najmniejszego znaczenia.

Nadto ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że strata obniża dochód, z którym przy opodatkowaniu ryczałtem również nie mamy do czynienia, jako że tutaj opodatkowany jest przychód. W jaki sposób w związku z tym można rozliczyć stratę przy ryczałcie?

Otóż możliwe jest to jedynie wówczas, gdy w roku, w którym strata powstała, podatnik płacił podatek od dochodu, a więc korzystał z opodatkowania skalą podatkową bądź podatkiem liniowym. Jedynie przy tych dwóch formach opodatkowania bowiem strata może w ogóle powstać (jako że tylko tutaj pod uwagę brane są koszty uzyskania przychodu).

Opodatkowanie ryczałtem nie przeszkadza natomiast w rozliczeniu tej straty w latach, w których ta ma zostać rozliczona (a nie, w których wystąpiła), niemniej tutaj stosowne regulacje nie znalazły się w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

W przypadku opodatkowania ryczałtem to zatem przychód a nie dochód jest pomniejszany o poniesioną wcześniej stratę podatkową. Ryczałt to jednak bardzo często także różne stawki podatku. Jeżeli przychody podatnika faktycznie są opodatkowane różnymi stawkami, odliczenia takiej stratny dokonuje on od każdego takiego przychodu proporcjonalnie do udziału kwot przychodów (opodatkowanych różnymi stawkami) w całości przychodów łącznie.

Strata podatkowa z działów specjalnych produkcji rolnej

Działalność rolnicza jest wyłączona spod ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie podlega ona zatem w ogóle opodatkowaniu tym podatkiem. Wyjątkiem są tzw. działy specjalne produkcji rolnej, czyli pewna część działalności rolniczej, która podatkiem dochodowym jest opodatkowana.

Opisane wyżej regulacje rozliczania straty podatkowej stosuje się także w przypadku straty z działów specjalnych produkcji rolnej. Trzeba jednaka pamiętać, że tutaj dochód ustala się w dwojaki sposób - albo wartości rzeczywistej (na podstawie prowadzonych ksiąg), albo na podstawie norm szacunkowych (przy normach szacunkowych wystąpienie straty nie jest możliwe). Aby rozliczenie straty przy działach specjalnych produkcji rolnej było możliwe, dochód przez okres następnych pięciu kolejnych lat podatkowych musi być z nich ustalany na podstawie ksiąg, a nie w sposób zryczałtowany. Pozostałe warunki rozliczania straty pozostają bez zmian.

Prywatny najem także ze stratą

Najem nieruchomości czy też innych składników majątku poza działalnością gospodarczą również może niekiedy przynieść stratę. Z sytuacją taką będziemy mieć do czynienia np. gdy właściciel wynajmowanego mieszkania przeprowadził w nim gruntowny remont - wówczas przychody z czynszu najmu w danym roku mogą być mniejsze od wydatków poniesionych na ten remont.

Podatnicy rozliczający przychody z prywatnego najmu także mogą odliczyć taką stratę podatkową. W zasadzie można powiedzieć, że zasady jej rozliczenia są takie same, jak w przypadku działalności gospodarczej, w tym także przy wybranym opodatkowaniu ryczałtem ewidencjonowanym.

Nie można jednak zapominać, że działalność gospodarcza i najem prywatny to dwa odrębne źródła przychodów. Dlatego też, co zostało już wyżej podkreślone - straty poniesionej na jednym takim źródle nie można rozliczyć w ramach drugiego. Nadto nie można też zapominać, że odmiennie określa się tutaj datę powstania przychodów i poniesienia kosztów dla tych źródeł przychodów.

Straty z praw majątkowych i kapitałów pieniężnych

Prawo do rozliczenia straty na opisanych zasadach mają także podatnicy dokonujący odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, papierów wartościowych, w tym odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka) i odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, czy z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część (a więc w uproszczeniu mówiąc z praw majątkowych i kapitałów pieniężnych).

Strata podatkowa a rozliczenie małżonków

Prawa do rozliczenia straty podatkowej podatnik nie może przenieść na inną osobę. Jest ona przyporządkowana do konkretnego źródła przychodów i konkretnego podatnika. W związku z tym, rozliczyć nie może jej nawet małżonek podatnika i to również w sytuacji, gdy rozliczenie jest wspólne oraz małżonek taki osiąga przychody z tego samego źródła przychodów (np. działalności gospodarczej).

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 października 1998 r. sygn. akt I SA/Lu 961/97 uznał, że wspólne opodatkowanie nie jest możliwe, jeżeli małżonek nie uzyskał w danym roku podatkowym przychodu, lecz stratę podatkową. Wspólne rozliczenie jest natomiast możliwe, jeżeli w danym roku jeden z małżonków zamierza rozliczyć stratę poniesioną w latach ubiegłych.

Organy podatkowe zdają się jednak wyrażać stanowisko bardziej przychylne podatnikom. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 02.10.2009 r. nr ILPB1/415-772/09-2/TW uznał, że fakt wykazania przez małżonka straty z działalności gospodarczej i nieuzyskiwania innych dochodów nie wyklucza możliwości wspólnego opodatkowania.

Nie każda strata podlega odliczeniu

Ustawodawca zabrania rozliczenia straty:

• z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych, zbywanych z majtku prywatnego, poza działalnością gospodarczą (czyli np. ze sprzedaży mieszkania czy domu,
• ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego,
• z części kapitałów pieniężnych (wyjaśnienie wyżej).

Nadto strata podatkowa nie może wystąpić w przypadku:

• opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym (przy czym przy tej formie opodatkowania możliwe jest rozliczenie straty powstałej wcześniej przy opodatkowaniu formą, gdzie podatek był liczony od dochodu, o czym była mowa wyżej)
• opodatkowania kartą podatkową bądź podatkiem tonażowym

Z uwagi na zryczałtowane formy opodatkowania nie jest tutaj bowiem ustalany dochód ze źródła przychodów.