Koszty oddelegowania (nocleg) pracownika bez podatku dochodowego

Przeczytaj także: Hotel dla oddelegowanego pracownika z podatkiem dochodowym

W takich przypadkach pracodawcy decydują się na zapewnieniu oddelegowanym pracownikom zakwaterowania. Postępowanie takie leży bowiem w ich interesie. Dzięki temu są w stanie efektywniej wykorzystać czas swoich pracowników.

Jeszcze do niedawana takie „zafundowanie” noclegu wiązało się z koniecznością wykazania z tego tytułu opodatkowanego przychodu po stronie pracownika, który był także obarczony składkami ZUS. Należy bowiem pamiętać, że do przychodów ze stosunku pracy zalicza się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Przychodem takim są także świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Ustawa podatkowa zawiera przy tym w art. 11 regulacje, jak określić wartość świadczeń w naturze.
Ustawodawca nie wyjaśnił jednakże pojęcia nieodpłatnych świadczeń, stąd przez wiele lat kwestia ta była często przedmiotem sporów z organami podatkowymi które, jak nietrudno się domyślić, dążyły do objęcia podatkiem jak najszerszego katalogu takich świadczeń.

Powyższe występowało m.in. w przypadku zapewnienia pracownikom zakwaterowania, którzy nie przebywali w podróży służbowej, co szczególnie często występuje właśnie w przypadku przedstawicieli handlowych (którzy jako miejsce wykonywania swoich obowiązków służbowych mają wskazany cały kraj) bądź pracowników budowlanych.

Przykładem takiego niekorzystnego stanowiska jest chociażby interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 05.05.2015 r. nr IBPBII/1/4511-87/15/BJ, w której to organ kazał doliczyć do przychodów pracowników zatrudnionych na stanowiskach przedstawicieli handlowych wartość zapewnionego im przez pracodawcę noclegu, z którego korzystali w różnych częściach kraju w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych.

„(...) skoro Spółka będzie ponosić wydatki za noclegi w czasie podróży pracowników (handlowców zatrudnionych w zadaniowym systemie czasu pracy, dla których siedziba spółki nie jest ich miejscem świadczenia pracy), w związku z ich wyjazdami – niebędącymi podróżami służbowymi – w ramach obowiązków pracowniczych na rzecz Spółki – to wartość tego świadczenia (noclegu) – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy – będzie stanowiła dla pracowników (handlowców) przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten jednak będzie korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 19 ww. ustawy do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł.

Zaś wartość świadczenia (noclegu) – przekraczająca miesięcznie kwotę 500 zł – ponoszoną przez Spółkę (pracodawcę) z tytułu zakwaterowania ww. pracownika, Spółka będzie miała obowiązek doliczyć do wynagrodzenia wypłaconego temu pracownikowi w danym miesiącu i od łącznej wartości obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy (...)” - czytamy w interpretacji.

Tym samym, mimo że pracownik nocował poza domem nie w swoim interesie a pracodawcy, gdy ten ostatni sfinansował mu taki nocleg, przy czym pracownik nie przebywał w podróży służbowej, fiskus uważał to jako przysporzenie pracownika, od którego co do zasady należy zapłacić podatek (z uwzględnieniem wskazanego zwolnienia).

Stanowisko to jednakże uległo diametralnej zmianie wskutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które:

• po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
• po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
• po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Przy czym wyżej wskazane muszą być spełnione łącznie, aby o powstaniu przychodu można było mówić.

Przytoczony wyrok wywołał lawinę zmian interpretacji podatkowych, dokonywanych przez Ministra Finansów. Również poszczególni Dyrektorzy Izb Skarbowych zaczęli przyznawać, że stosowana wcześniej bardzo szeroka wykładnia omawianej regulacji nie była prawidłowa.