Ulga prorodzinna: dochód dziecka to podstawa opodatkowania

Przeczytaj także: Rozliczenie roczne gdy etat, podatek liniowy i małoletnie dziecko

W stosunku do dzieci pełnoletnich, ulga prorodzinna możliwa jest w dwóch przypadkach:

• gdy dziecko uzyskuje zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną (art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej u.p.d.o.f)
• do ukończenia przez dziecko 25 roku życia, gdy się ono uczy w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie (art. 6 ust. 4 pkt 3 u.p.d.o.f).

W drugim punkcie istotne są jednakże, oprócz wieku i pobierania nauki, także dochody dziecka. Otóż aby ulga prorodzinna przysługiwała, dziecko takie nie może uzyskać w danym roku podatkowych dochodów opodatkowanych skalą podatkową oraz z tzw. kapitałów pieniężnych w wysokości większej od kwoty wolnej od podatku (3 089 zł).

Obecnie trwa zacięty spór pomiędzy podatnikami a fiskusem, co oznacza wskazane wyżej pojęcie „dochodu”. Organy podatkowe uparcie twierdzą, że zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym dochodem jest przychód pomniejszony jedynie o koszty jego uzyskania. Nie należy zatem uwzględniać tutaj innych obciążeń, które wpływają na wysokość podatku. Takimi są chociażby składki na ubezpieczenie społeczne podatnika, które pomniejszają dochód jeszcze przed jego opodatkowaniem.

Podatnicy uważają jednakże, że przez dochód należy tutaj właśnie rozumieć podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. W ocenie sądów administracyjnych to stanowisko należy uznać za prawidłowe.

Tak bowiem wypowiedział się m.in. WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 02 lipca 2014 r., sygn. akt I SA/Gd 485/14, WSA w Olsztynie w wyroku z dnia 19 stycznia 2012 r. sygn. I SA/OL 734/11 (orzeczenie jest prawomocne), WSA w Kielcach w wyroku z dnia 20.12.2012 r., sygn. akt I SA/Ke 640/12, czy WSA w Łodzi w wyroku z dnia 25 kwietnia 2013 r. sygn. akt I SA/Łd 93/13. Ostatnie dwa z przytoczonych wyroków doczekały się przy tym rozstrzygnięć przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. W obydwu przypadkach NSA stanął za podatnikami.

Pierwsze rozstrzygnięcie dotyczyło wyroku WSA w Kielcach.

NSA w wyroku z dnia 23 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 675/13 przyznał, że poprzez nawiązanie w treści art. 6 ust. 4 pkt 3 u.p.d.o.f. do unormowań art. 27 i art. 30b tej ustawy, prawodawca przyjął, że przy określaniu kwoty uprawniającej do zastosowania ulgi z tytułu wychowania pełnoletniego dziecka, należy uwzględnić kwotę odpowiadającą podstawie obliczenia podatku dochodowego. To od tej kwoty zależy bowiem bezpośrednio wysokość należnego podatku dochodowego oraz to, czy dziecko będzie w ogóle zobowiązane do jego uiszczenia.

Skład orzekający pokreślił, że w orzecznictwie NSA i doktrynie prawa podatkowego coraz częściej akcentuje się, iż przy odczytywaniu norm prawnych odnoszących sie do ulg czy zwolnień, powinno uwzględniać się to, iż są to normy celu społecznego. Stąd przy interpretacji tych norm należy stosować ścisłe powiązanie wykładni celowościowej z językową i systemową.

Drugi wyrok NSA jest z 10 listopada 2015 r., sygn. akt II FSK 2163/13 i nie doczekał się jeszcze pisemnego uzasadnienia. Niemniej Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Ministra Finansów na wyrok WSA w Łodzi z dnia 25 kwietnia 2013 r. sygn. akt I SA/Łd 93/13, który to również stanął po stronie podatników.

WSA podkreślił, że skoro celem wskazanej ulgi jest pomoc podatnikom w związku z ciążącym na nich obowiązkiem łożenia na utrzymanie pełnoletnich dzieci w okresie ich nauki, uzasadnionym jest także stanowisko, zgodnie z którym osiągnięcie przez dziecko dochodu w wysokości nie powodującej powstania obowiązku podatkowego, nie oznacza, że jego rodzice, czy też opiekunowie prawni tracą prawo do odliczenia od podatku z tytułu powyższej ulgi.

Ponieważ zaś to od podstawy opodatkowania zależy bezpośrednio wysokość należnego podatku dochodowego oraz to, czy dziecko będzie w ogóle zobowiązane do uiszczenia podatku, tę wartość należy przyjąć także przy określaniu prawa do ulgi prorodzinnej w stosunku do tego dziecka.