Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników w kosztach firmy

Przeczytaj także: Paliwo do samochodu w kosztach firmy - ważne faktyczne zużycie

Pokrycie kosztów nauki pracownika może rodzić skutki podatkowe zarówno dla pracownika jak i pracodawcy.

Finansowanie nauki - przychód pracownika ze stosunku pracy

Pokrycie przez pracodawcę kosztów nauki pracownika powoduje, iż po stronie pracownika powstaje przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 Ustawy PIT. Zgodnie z tym przepisem przychodem ze stosunku pracy są m. in. świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Nie zawsze jednak przychód ten będzie się wiązał z obowiązkiem zapłaty podatku. Jak bowiem wynika z art. 21 ust. 1 pkt 90 Ustawy PIT wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników uregulowane zostało w art. 103¹ Kodeksu Pracy. Zgodnie z tym przepisem przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują (z zachowaniem prawa do wynagrodzenia):

1. urlop szkoleniowy;
2. zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.

Co istotne, Kodeks Pracy przewiduje wprost, że pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie.

Biorąc pod uwagę, iż w cyt. wcześniej art. 21 ust. 1 pkt 90 Ustawy PIT, w którym mowa jest o zwolnieniu z podatku „wartości świadczeń przyznanych”, bez określania o jakie konkretnie świadczenia chodzi oraz to, że Kodeks Pracy wprost przewiduje możliwość pokrywania przez pracodawcę m. in. opłat za przejazdy i zakwaterowanie, świadczenia przyznane przez pracodawcę na rzecz pracownika polegające m. in. pokryciu czesnego, kosztów dojazdu oraz zakwaterowania związanego z odbywaniem studiów, nie będą podlegały opodatkowaniu PIT.

Powyższe potwierdzają także organy podatkowe w interpretacjach indywidualnych, przykładowo: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 30 maja 2012 r. o sygn. ILPB2/415-214/12-2/TR oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 2 czerwca 2015 r. o sygn. IBPBII/1/4511-246/15/MD

Organy podatkowe podkreślają jednak, że skorzystanie ze zwolnienia z PIT świadczeń przyznanych przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji pracownika wymaga spełniania dodatkowej przesłanki w postaci istnienia związku pomiędzy zdobywaną przez pracownika wiedzą a zakresem jego obowiązków jako pracownika.

Tak przykładowo organ podatkowy w wymienionej wyżej interpretacji z 2 czerwca 2015 r. „należy uznać, iż sfinansowanie przez Wnioskodawcę, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, kosztów kursów językowych, odbywanych z inicjatywy (i za zgodą) pracodawcy, przy jednoczesnym związku zdobywanej wiedzy czy umiejętności z zakresem obowiązków pracownika (aktualnych jak również w przyszłości), stanowi dla pracownika przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych korzystający ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ww. ustawy”.

Wydatki na sfinansowanie nauki – koszty uzyskania przychodu pracodawcy

Kwestia zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wydatków na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników nie została szczegółowo uregulowana w Ustawie CIT/PIT. W celu oceny czy tego rodzaju wydatki będą stanowiły koszty uzyskania przychodu należy każdorazowo analizować czy spełniają ogólną definicję kosztów uzyskania przychodu zawartą w art. 15 ust. 1 Ustawy CIT (art. 22 ust. 1 Ustawy PIT).

Zgodnie z ogólną definicją, kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem niektórych enumeratywnie wymienionych kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodu.

Wydatki na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników nie zostały zakwalifikowane jako bezwzględnie wyłączone z kosztów uzyskania przychodów, wobec powyższego należy jedynie ocenić czy wydatki te mogą przyczyniać się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów pracodawcy.

Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 20 lutego 2015 r. o sygn. ILPB1/415-1380/14-2/AN „Do stwierdzenia, czy poniesione wydatki na dokształcenie zawodowe pracowników poprzez wysłanie ich na studia mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej istotne jest ustalenie:

• czy wydatek związany jest ze zdobywaniem wiedzy i umiejętności, które są potrzebne na stanowisku pracy zajmowanym przez pracownika,
• czy też wydatek ten służy tylko podnoszeniu ogólnego poziomu wiedzy i wykształcenia niezwiązanego z zajmowanym przez pracownika stanowiskiem i wykonywaną przez niego pracą.

Jako uzasadnione i racjonalnie i gospodarczo, których poniesienie może przyczynić się do osiągnięcia przychodów ze źródła jakim jest działalność gospodarcza, uznać należy wydatki na kształcenie pracownika, które pozwolą nabyć mu umiejętności i wiedzę niezbędną w wykonywaniu powierzonych mu obowiązków.”

Powyższe potwierdzają także inne organy podatkowe, przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 5 czerwca 2012 r. o sygn. IBPBI/2/423-238/12/MO.

Wobec powyższego, jeżeli wydatki poniesione na kształcenie pracownika będą racjonalne i uzasadnione z punktu widzenia ewentualnych korzyści, jakie może osiągnąć z tego tytułu finansujący pracodawca (zwiększona wiedza i umiejętności pracownika obiektywnie mogą przyczynić się do uzyskania przychodu lub zabezpieczenia jego źródeł), to wydatki te powinny być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Do wydatków tych będzie można zaliczyć w szczególności czesne za studia a także opłaty za kursy i szkolenia w których pracownik brał udział. Kosztem uzyskania przychodów mogą być także inne wydatki np. koszty noclegu i wyżywienia pracownika o ile związane były z wyjazdem pracownika w celu pobierania nauki.