Podział i sprzedaż działek budowlanych bez podatku VAT?

Przeczytaj także: Drogi wewnętrzne przesądzają o rozliczeniu VAT od sprzedaży działek?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca jest właścicielem gruntu budowlanego o powierzchni 0,5106 ha, który otrzymał w spadku po swoich rodzicach, zmarłych w 1981 r. i 1983 r. W 2015 r. wnioskodawca dokonał podziału tej nieruchomości na sześć działek budowlanych z czego jedna stanowi drogę dojazdową. Pierwszą z nich sprzedał w styczniu 2016 r., a kolejną w lutym.

Zainteresowany wyjaśnił, że nigdy nie był czynnym podatnikiem VAT. Nie jest też rolnikiem ryczałtowym i nie prowadzi gospodarstwa rolnego. W momencie nabycia nieruchomości nie zamierzał jej sprzedawać. Podział gruntu w 2015 r. na mniejsze działki został jednakże dokonany już z myślą o sprzedaży. Zgodnie z obowiązującym planem zagospodarowania przestrzennego działki te znajdują się na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.

Od 1981 r. omawiana nieruchomość była regularnie koszona przez zainteresowanego. Płacił on także należny podatek od nieruchomości. Nieruchomość ta nigdy nie była oddana w najem bądź dzierżawę. Ponieważ wnioskodawca jest osobą starszą i schorowaną, potrzebuje środki finansowe na leczenie. To ma finansować zbywany grunt. Część pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży wnioskodawca przy tym darował albo daruje swoim dzieciom i wnukom. Zainteresowany korzysta też z usług biura nieruchomości, pośredniczącego w sprzedaży działek.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy od sprzedaży kolejnej działki będzie musiał zapłacić podatek VAT? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz.U. z 2016 r., poz. 710), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Matze - Fotolia.com

Podział i sprzedaż działek budowlanych bez podatku VAT?

Podział działki na 5 mniejszych z zamiarem ich sprzedaży jak też wydzielenie drogi wewnętrznej - dojazdowej, czy nawet korzystanie z usług biura pośrednictwa nieruchomością, nie musi przesądzać o tym, że podatnik prowadzi w myśl VAT działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, zbycie nieruchomości gruntowej (działki), dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.
Jednakże nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Podatnikami według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców, lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ze wskazanych regulacji wynika, że w świetle definicji zawartej w art. 15 ustawy o VAT, dla uznania określonych zachowań danego podmiotu za działalność gospodarczą istotne znaczenie ma ich zorganizowany charakter. Przy czym, taka działalność wystąpi również w przypadku wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem dostawa towarów (w tym gruntów) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą zbycie majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o VAT, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Podkreślić także należy, iż w kwestii opodatkowania dostawy nieruchomości istotne jest, czy zbywca w celu dokonania sprzedaży podjął aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi bowiem wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu zarobku w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.

Zatem, dostawa towarów (w tym nieruchomości) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika.