Apartament nad morzem uprawnia do odliczenia VAT

Przeczytaj także: VAT w rolnictwie przy firmie: status rolnika ryczałtowego

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca prowadzi gospodarstwo rolne. W podatku VAT korzysta ze statusu rolnika ryczałtowego, natomiast podatek dochodowy płaci na podstawie norm szacunkowych od działów specjalnych produkcji rolnej.

Wnioskodawca zastanawia się nad zakupem apartamentu wraz z jego wyposażeniem. Cała nieruchomość jest obecnie w budowie.

Na okoliczność zakupu zainteresowany podpisałby umowę przedwstępną, na mocy której zobowiązałby się on do dokonywania wpłat zaliczek na konto dewelopera w określonych terminach. Deweloper wystawiałby wnioskodawcy faktury zaliczkowe.

Po wybudowaniu zostałby sporządzony akt notarialny przenoszący własność nieruchomości (do majątku małżeńskiego wnioskodawcy i jego żony) a apartament zostałby wynajęty operatorowi zajmującemu się działalnością hotelową.

W związku z powyższym wnioskodawca zastanawia się nad rejestracją na potrzeby VAT w zakresie świadczenia usług najmu. Te rozpoczęłyby się od lipca 2017 r. i byłyby opodatkowane stawką podstawową. Jednocześnie wnioskodawca odliczałby podatek naliczony od zakupu nieruchomości z faktur wystawionych przez dewelopera.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy może zarejestrować się do VAT na potrzeby planowanych usług najmu, korzystając jednocześnie ze statusu rolnika ryczałtowego w zakresie prowadzonego gospodarstwa rolnego? Czy uzyskując status czynnego podatnika VAT będzie mógł odliczyć podatek naliczony od zakupu omawianej nieruchomości? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – mocą ust. 2 powołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Działalność rolnicza, zgodnie z zapisem art. 2 pkt 15 ustawy, obejmuje produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarnianą i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin: „in vitro”, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego i drzew tropikalnych (PKWiU 02.20.13.0) oraz bambusa (PKWiU ex 01.29.30.0), a także świadczenie usług rolniczych.

Biorąc pod uwagę przytoczoną definicję działalności gospodarczej (art. 15 ust. 2 ustawy) uznać należy, że działalność rolnicza (art. 2 pkt 15 ustawy) mieści się w pojęciu działalności gospodarczej.

Rolnikiem ryczałtowym, w myśl art. 2 pkt 19 ustawy, jest rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze, korzystający ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Produkty rolne, zgodnie z art. 2 pkt 20 ustawy, to towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim.

Natomiast przez usługi rolnicze, zgodnie z art. 2 pkt 21 ustawy, rozumie się usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego.

Zwolnienie rolnika ryczałtowego od podatku VAT ma charakter przedmiotowo-podmiotowy. Zwolnieni od podatku są tylko rolnicy ryczałtowi i tylko w zakresie wyraźnie wskazanym w przepisie. Oznacza to, że:
• świadczenie usług rolniczych oraz dostawa produktów rolnych przez podmioty inne niż rolnicy ryczałtowi podlega opodatkowaniu,
• innego rodzaju działalność prowadzona przez rolnika ryczałtowego, nieuprawniająca go do zwolnienia przedmiotowego (np. agroturystyka, działalność handlowa, dostawa produktów rolnych innych niż własnej produkcji), co do zasady podlegać będzie opodatkowaniu według stawek właściwych dla tych czynności.

W art. 43 ust. 3 ustawy postanowiono, iż rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, które są zwolnione od podatku na podstawie ust. 1 pkt 3, może zrezygnować z tego zwolnienia pod warunkiem dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 i 2.

Stosownie do art. 96 ust. 1 ustawy, podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Natomiast art. 96 ust. 3 ustawy stanowi, że podmioty wymienione w art. 15, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

W myśl art. 96 ust. 4 ustawy, naczelnik urzędu skarbowego rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego”, a przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 – jako „podatnika VAT zwolnionego”, i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.

Jednocześnie należy wskazać, że w rozdziale ustawy odnoszącym się do szczególnych procedur dotyczących rolników ryczałtowych, w art. 117 ustawy zostało wskazane, że rolnik ryczałtowy w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku:
1. wystawiania faktur;
2. prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług;
3. składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 99 ust. 1.
4. dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96.

Należy zaznaczyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują tylko jeden przypadek, w którym jeden podmiot może łączyć dwa statusy – podatnika VAT zwolnionego jako rolnika ryczałtowego (niemającego obowiązku składania deklaracji, wystawiania faktur) oraz jednocześnie podatnika VAT czynnego. Wynika to z art. 113 ust. 2 pkt 2 ustawy, który stanowi, że do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 (…).(...)

Odnosząc się do powyższego należy stwierdzić, że co do zasady jeżeli podatnik zarejestruje się jako podatnik VAT czynny to opodatkowaniu podatkiem VAT podlega cała jego działalność, wszystkie wykonywanie przez niego czynności.

Wyjątkiem jest natomiast sytuacja, gdy w ramach działalności gospodarczej podatnik prowadzi działalność rolniczą oraz inną niż rolnicza.

W takim bowiem przypadku podatnik może mieć status zarejestrowanego podatnika VAT czynnego w zakresie pozarolniczej działalności gospodarczej i jednocześnie w zakresie działalności rolniczej może korzystać ze zwolnienia.

Ze wskazanych przepisów wynika bowiem, że działalność rolnicza jest co do zasady zwolniona od podatku VAT niezależnie od wysokości obrotu jaki osiągany jest z tytułu jej prowadzenia, zaś rolnika korzystającego z tego zwolnienia określa się mianem rolnika ryczałtowego. Jednocześnie rolnik ryczałtowy ma prawo zrezygnować ze zwolnienia i opłacać podatek VAT od sprzedaży produktów rolnych.

Z kolei działalność gospodarcza inna niż rolnicza podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tj. podatnik może korzystać ze zwolnienia od podatku jeśli nie przekracza obrotu uprawniającego do tego zwolnienia oraz gdy nie wykonuje czynności wykluczających zwolnienie. Jednocześnie podatnik korzystający ze zwolnienia ze względu na niskie obroty z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej również może z tego zwolnienia zrezygnować i uzyskać status podatnika VAT czynnego.

Jeżeli zatem Wnioskodawca prowadzi działalność rolniczą i z tytułu tej działalności ma status rolnika ryczałtowego, czyli korzysta ze zwolnienia od podatku, i zamierza dodatkowo rozpocząć inną działalność gospodarczą, tj. najem, i w zakresie tej działalności chce zrezygnować ze zwolnienia, to zarejestrowanie się Wnioskodawcy jako podatnika VAT czynnego z tytułu najmu nie spowoduje utraty zwolnienia z działalności rolniczej.

Tym samym, stwierdzić należy, że słuszne jest stanowisko Wnioskodawcy, że Wnioskodawca ma prawo posiadać status rolnika ryczałtowego z tytułu dostaw produktów rolnych w ramach prowadzonej działalności rolniczej. Jednocześnie w zakresie świadczenia usług najmu nieruchomości Wnioskodawca ma prawo być czynnym podatnikiem VAT.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupu nieruchomości i jej wyposażenia.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a. nabycia towarów i usług,
b. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Jak wskazano powyżej najistotniejszym warunkiem umożliwiającym czynnemu podatnikowi podatku VAT realizację prawa do odliczenia jest związek dokonanych zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Jednocześnie oceny czy związek ten istnieje lub będzie istniał w przyszłości należy dokonać w momencie realizowania zakupów zgodnie z zasadą niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni oraz nabyte towary i usługi są opodatkowane podatkiem VAT.

Cytowane wyżej przepisy normują kwestie dotyczące prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w sytuacji, gdy rozliczenia dokonuje podatnik VAT czynny, z faktury, którą za nabyte towary lub usługi wystawił inny podatnik VAT.

Biorąc pod uwagę przedstawione okoliczności sprawy oraz przywołane uregulowania prawne należy stwierdzić, że jeśli Wnioskodawca będzie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny oraz nabyty lokal apartamentowy będzie w przyszłości wykorzystywał w całości wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, wówczas będzie mu przysługiwało w momencie nabycia na podstawie otrzymanej faktury prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Dalsze przepisy art. 86 ustawy o VAT wskazują terminy w jakich należy dokonać odliczenia.

Przy czym prawo do odliczenia będzie przysługiwało gdy dokonana na rzecz Wnioskodawcy dostawa lokalu apartamentowego będzie dostawą opodatkowaną podatkiem VAT, tj. nie będzie to dostawa objęta zwolnieniem od podatku. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów