Wspólnego domu nie można wynająć małżonkowi

Przeczytaj także: Wynajem od męża w kosztach podatkowych i z cenami transakcyjnymi

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Małżonkowie w maju 2016 r. nabyli budynek mieszkalny do majątku wspólnego, który to następnie mąż 1 czerwca wprowadził w całości do środków trwałych prowadzonej firmy. Po tej czynności rozpoczął on jego remont/modernizację. Od ponoszony nakładów odlicza podatek VAT.

Przedmiotowy budynek mieszkalny ma zostać wynajęty przez firmę męża, w tym jego część ma zostać odpłatnie wynajęta żonie (prowadzącej działalność gospodarczą zwolnioną z VAT).

Wnioskodawca zadał pytanie, czy wynajem części powierzchni biurowej budynku żonie na potrzeby jej działalności gospodarczej na podstawie zawartej umowy najmu będzie dla niego stanowić przychód z pozarolniczej działalności, a jeśli tak, to czy jest on uprawniony do rozpoznawania jako koszty podatkowego pełnych odpisów amortyzacyjnych od tej nieruchomości jak też do zaliczania do kosztów bieżących wydatków związanych z tą nieruchomością? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Stosunki majątkowe między małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 2082 ze zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Listę przedmiotów majątkowych stanowiących odrębny majątek każdego z małżonków zawiera art. 33 ww. kodeksu.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. alexkich - Fotolia.com

Mąż nie może wynająć żonie majątku, który do niej należy

W efekcie nie uzyska z tego tytułu przychodu, który byłby opodatkowany, jak i kosztów w postaci chociażby dokonywanych od takiego majątku odpisów amortyzacyjnych.

Zatem, składniki majątku nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej nie stanowią odrębnego majątku danego małżonka, lecz dorobek małżonków bez względu na to, czy zostały zakupione na potrzeby działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z małżonków, czy też dla celów prywatnych. Pamiętać przy tym należy, że zgodnie z art. 341 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego małżonka.

Przy czym w myśl z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Współwłasność bowiem, skoro nie została wyłączona, ani zniesiona prawomocnym wyrokiem sądu, bądź umową majątkową małżeńską – rodzi prawo korzystania z rzeczy na równych zasadach przez każdego z małżonków, w tym pobierania pożytków i innych przychodów oraz ponoszenia wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną.

Zawieranie z mężem/żoną umowy najmu składników majątkowych, stanowiących współwłasność majątkową małżeńską jest prawnie nieskuteczne (nie rodzi skutków prawnych), bowiem te składniki majątku objęte są również wspólnością ustawową małżeńską (łączną). W sytuacji, gdy małżonkowie prowadzą odrębnie pozarolniczą działalność gospodarczą, a na prawach majątkowej wspólności ustawowej są współwłaścicielami składników majątku, to każdy z nich ma prawo wykorzystywać je dla potrzeb prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej bez potrzeby sporządzania umowy najmu.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 2032), za przychód z działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. „Należność” odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.(...)

Mając na uwadze treść złożonego wniosku oraz obowiązujące przepisy prawa stwierdzić należy, że w sytuacji gdy małżonkowie prowadzą odrębne pozarolnicze działalności gospodarcze, a na prawach majątkowej wspólności ustawowej są współwłaścicielami nieruchomości, to każdy z nich ma prawo wykorzystywać ją dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.

Zatem, zawartą między małżonkami umowę odpłatnego najmu części budynku stanowiącego ich współwłasność, uznać należy za nierodzącą skutków prawnych, gdyż nie jest prawnie dopuszczalne zawarcie pomiędzy małżonkami umowy najmu dot. składnika majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską (współwłasnością łączną). Tym samym, za pozbawione postaw prawnych uznać należy pobieranie i zaliczanie przez Wnioskodawcę do przychodów podatkowych „czynszu” za wynajem części powierzchni biurowej dla celów prowadzonej przez żonę Wnioskodawcy działalności gospodarczej, skoro we wniosku jednoznacznie wskazano, iż również żona Wnioskodawcy na warunkach współwłasności łącznej jest właścicielem przedmiotowej nieruchomości.

W świetle powyższego, wskazane we wniosku odpłatne wynajęcie części nieruchomości żonie, nie będzie generowało przychodu podatkowego. (...)

Zauważyć przy tym należy, że skoro ww. wynajem nie będzie generował przychodu podatkowego po stronie Wnioskodawcy, bezprzedmiotowym jest odnoszenie się do pytań oznaczonych nr 2 i 3, o których interpretację Wnioskodawca wnosi w razie uznania, iż na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód ten powstanie. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów