Udzielanie korepetycji = założenie działalności gospodarczej?

Przeczytaj także: Korepetycje z języka angielskiego poza działalnością gospodarczą

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca nie posiada wykształcenia pedagogicznego i pracuje na umowę zlecenie. Ponadto udziela też korepetycji (osobiście, bez zatrudnienia innych osób, bez zewnętrznego pośrednictwa, z wykorzystaniem posiadanej własnej wiedzy oraz umiejętności).

Zajęcia nie są prowadzone regularnie. W niektórych dniach korepetycje w ogóle nie występują, innym razem (w okresie wzmożonej nauki) wnioskodawca ma kilku uczniów dziennie. Odbycie zajęć jak też ich odwołanie często ma miejsce na telefon bądź osobiście. Korepetycje odbywają się w pokoju mieszkania należącego do zainteresowanego bądź u ucznia.

Do tej pory wnioskodawca uzyskiwane przychody z udzielanych korepetycji zaliczał do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, stosując ryczałtowe - 20% koszty uzyskania przychodu i wpłacając miesięczne zaliczki na podatek. Zadał on pytanie, czy taki sposób rozliczania korepetycji jest właściwy? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy, odrębnymi źródłami przychodów są:
• działalność wykonywana osobiście,
• pozarolnicza działalność gospodarcza.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. De Visu - Fotolia.com

Udzielanie korepetycji w podatku dochodowym

Uczynienie sobie stałego dochodu z udzielanych korepetycji skutkuje tym, że korepetytor musi otworzyć działalność gospodarczą.

W myśl art. 13 pkt 2 ww. ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych.

W myśl art. 5a pkt 6 tej ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową:
a. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
b. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
c. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
-prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Przy czym, w myśl art. 5b ust. 1 ww. ustawy, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Tak więc działalność gospodarcza to taka działalność, która:
• jest działalnością zarobkową,
• jest działalnością wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, działalnością polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż lub działalnością polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych,
• jest działalnością prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły,
• nie polega na wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 5b ust. 1 ww. ustawy,
• generuje przychody, które nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2, 4-9 tej ustawy.

Działalność jest wtedy zarobkowa, gdy jest zdolna do potencjalnego generowania zysku, a jej przeznaczeniem jest zapewnienie określonego dochodu. Działalność musi być tak prowadzona i ukierunkowana, aby była w stanie zyski faktycznie osiągnąć. Jednakże brak zysku z podjętych działań noszących znamiona działalności gospodarczej nie oznacza, że działalność taka nie była faktycznie prowadzona. Prowadzenie bowiem działalności gospodarczej zawsze wiąże się z ryzykiem nieosiągnięcia dochodów. Zarobkowego charakteru nie mają działania, których wyłącznym celem jest zaspokojenie własnych potrzeb osoby podejmującej określone czynności. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymagają również, aby czynności wykonywane były w sposób zorganizowany i ciągły, przy czym możliwe jest osiąganie dochodów z tego rodzaju działalności bez spełnienia niektórych formalnych elementów organizacji (np. rejestracji urzędowej), gdyż prowadzenie działalności gospodarczej jest kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak działalność tę ocenia sam prowadzący ją podmiot i jak ją nazywa oraz czy dopełnia ciążących na nim obowiązków z działalnością tą związanych.

Za takim rozumieniem pojęcia „zorganizowany” przemawia również definicja słownikowa. Zgodnie z Nowym Słownikiem Poprawnej Polszczyzny Wydawnictwo Naukowe PWN pod redakcją Andrzeja Markowskiego Warszawa 2000, organizować to przygotowywać, zakładać jakieś przedsięwzięcie, bądź w znaczeniu drugim nadawać czemuś reguły, wprowadzać porządek (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 7 maja 2008 r. sygn. akt I SA/Op 18/08). Co do kryterium ciągłości w wykonywaniu działalności gospodarczej, to jego wprowadzenie przez ustawodawcę miało na celu wyeliminowanie z pojęcia działalności gospodarczej przedsięwzięć o charakterze incydentalnym i sporadycznym. Ciągłość w wykonywaniu działalności gospodarczej oznacza względnie stały zamiar jej wykonywania. Nie wyklucza on jednak możliwości prowadzenia działalności gospodarczej tylko sezonowo lub do czasu osiągnięcia postawionego przez dany podmiot celu i to bez względu na okres, w którym cel ten miałby być realizowany. Do zachowania ciągłości wystarczające jest, aby z całokształtu okoliczności sprawy wynikał zamiar powtarzania określonego zespołu konkretnych działań w celu osiągnięcia efektu w postaci zarobku. Przez powtarzalność rozumie się natomiast cały szereg wielokrotnie powtarzanych czynności podejmowanych w konkretnym celu. Taki zespół wielokrotnie powtarzanych czynności (nie zaś czynności sporadyczne, oderwane od siebie, nie powiązane ze sobą) w dziedzinie wytwórczej, usługowej lub handlowej podejmowanych w celach zarobkowych i na własny rachunek, można uznać za prowadzenie działalności gospodarczej.

Zatem każde działanie spełniające wskazane wyżej przesłanki, stanowi w rozumieniu przepisów ww. ustawy, pozarolniczą działalność gospodarczą, niezależnie od tego czy podatnik dokonał jej rejestracji, czy nie, bowiem, jak już wskazano, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależnia uznania danego działania za pozarolniczą działalność gospodarczą od faktu zarejestrowania (zgłoszenia do właściwego rejestru) tej działalności.(...)

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, że przychody osiągane przez Wnioskodawcę z tytułu udzielania korepetycji, o których mowa we wniosku, należy zaliczyć do źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, wymieniona w art. 10 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest to bowiem działalność gospodarcza w zakresie usług edukacyjnych – nauczania, udzielania lekcji na godziny.

Wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy, nie można przychodów z opisanych we wniosku czynności zakwalifikować do źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 2, w związku z art. 13 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, jako osobiście wykonywanej działalności oświatowej. Co prawda z treści wniosku wynika, że czynności związane z udzielaniem korepetycji Wnioskodawca wykonuje osobiście, bez zatrudniania osób trzecich i nie mają charakteru ciągłego, jednakże spełnione będą przesłanki pozwalające na uznanie prowadzonych przez Wnioskodawcę zajęć za pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zauważyć przy tym należy, że brak ciągłości w udzielaniu lekcji, Wnioskodawca utożsamia z rotacją klientów, w zależności od ich potrzeb (sprawdzian, poprawa oceny, czy zaległości po absencji z powodu choroby), powszechnymi przerwami w nauce (wakacje, ferie). Jednakże ww. okoliczności niejako wpisują się w istotę świadczenia usług edukacyjnych i nie wykluczają ich uznania za mające charakter powtarzalny, czy ciągły. Ponadto Wnioskodawca sam będzie ponosić odpowiedzialność oraz ryzyko gospodarcze związane z prowadzeniem korepetycji, gdyż w przypadku nieefektywnej nauki może nastąpić spadek ilości uczniów, którym będzie korepetycji udzielać. Ma on prawo zmieniać terminy czy odwoływać zajęcia po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym. Nie będzie on również wykonywać powierzonych zadań (korepetycji) pod kierownictwem zleceniodawcy. Ponadto korepetycje prowadzone będą w pokoju własnego mieszkania Wnioskodawcy, lub w miejscu zamieszkania ucznia. Tym samym nie wystąpią łącznie wszystkie trzy przesłanki, o których mowa w art. 5b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wykluczające możliwość zakwalifikowania wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności w zakresie udzielania korepetycji do pozarolniczej działalności gospodarczej. Miejsce prowadzenia wykonywanych zadań, brak bezpośredniego kierownictwa i nadzoru oraz zakres ciążącej odpowiedzialności kwalifikuje Wnioskodawcę w świetle tego przepisu do kategorii osób osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Dochód uzyskany z pozarolniczej działalności gospodarczej należy ustalić w oparciu o art. 24 ust. 1 lub ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zależności od rodzaju prowadzonych przez podatnika ksiąg podatkowych. Ustalony w oparciu o te przepisy dochód opodatkowuje się wg przyjętej przez podatnika formy opodatkowania dochodów z tego źródła przychodów.

Odnosząc się do formy opodatkowania ww. dochodów, zauważyć należy, że stosownie do art. 9a ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochody osiągnięte przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolniczej działalności gospodarczej), są opodatkowane na zasadach określonych w art. 27, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym podatnicy mogą złożyć na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Zatem, (co do zasady) podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą mają możliwość wyboru formy opodatkowania dochodów z tej działalności. Mogą wybrać tzw. zasady ogólne i opodatkowywać dochody według skali podatkowej lub opodatkować uzyskane dochody tzw. podatkiem liniowym, wg 19% stawki (po spełnieniu określonych w ustawie warunków).

Zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14, są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy według zasad określonych w ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 3f-3h.

W myśl art. 44 ust. 2 tej ustawy, dochodem z działalności gospodarczej stanowiącym podstawę obliczenia zaliczki u podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów jest różnica pomiędzy wynikającym z tych ksiąg przychodem i kosztami jego uzyskania. Jeżeli jednak podatnik na koniec miesiąca sporządza remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych lub naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu, dochód ustala się według zasad określonych w art. 24 ust. 2.

Stosownie do art. 44 ust. 3 ustawy o podatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani wpłacać zaliczki miesięczne.

Wysokość zaliczek, z zastrzeżeniem ust. 3f, ustala się w następujący sposób:
1. obowiązek wpłacania zaliczki powstaje, poczynając od miesiąca, w którym dochody te przekroczyły kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz najniższej stawki podatkowej określonej w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1;
2. zaliczkę za ten miesiąc stanowi podatek obliczony od tego dochodu według zasad określonych w art. 26, 27 i 27b;
3. zaliczkę za dalsze miesiące ustala się w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek za miesiące poprzedzające.

Zgodnie z art. 44 ust. 3f ww. ustawy, podatnicy, o których mowa w ust. 1 pkt 1, opodatkowani na zasadach określonych w art. 30c, są obowiązani wpłacać na rachunek urzędu skarbowego zaliczki miesięczne w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonym zgodnie z art. 30c, a sumą należnych zaliczek za poprzednie miesiące, z uwzględnieniem art. 27b.

Zaliczki miesięczne od dochodów wymienionych w ust. 1, wpłaca się w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczki kwartalne podatnicy wpłacają w terminie do 20 dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczkę za ostatni miesiąc lub ostatni kwartał roku podatkowego podatnik wpłaca w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego. Podatnik nie wpłaca zaliczki za ostatni miesiąc lub odpowiednio kwartał, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie i dokona zapłaty podatku na zasadach określonych w art. 45 (art. 44 ust. 6 ww. ustawy).

Stosownie do art. 45 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 1aa, 7 i 8.

W terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c (art. 45 ust. 1a pkt 2 ww. ustawy).

Nadmienić także należy, że jeżeli Wnioskodawca będzie spełniać warunki określone w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2180), może również skorzystać ze zryczałtowanej formy opodatkowania przychodów uzyskanych z prowadzonej działalności gospodarczej. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów