Ulga rehabilitacyjna w PIT za 2017 rok

Przeczytaj także: Darowizny na cele kultu religijnego w PIT 2017

Dzięki uldze rehabilitacyjnej można umniejszyć dochód do opodatkowania o wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem czynności życiowych osoby niepełnosprawnej. Uprawnionymi do ulgi są dwa rodzaje podatników: sama osoba niepełnosprawna oraz podatnik mający na utrzymaniu taką osobę. W uldze uwzględnia się jedynie wydatki faktycznie poniesione (z nielicznymi wyjątkami), które nie zostały zwrócony.

Ulga rehabilitacyjna nie jest limitowana (ogranicza ją tylko dochód bądź przychód osoby uprawnionej do odliczenia) poza odliczeniami ryczałtowymi. Ustawa zawiera przy tym katalog wydatków, które mogą być odliczone (wskazując je z nazwy bądź podając odpowiednie definicje). Mimo, że jest on stosunkowo szeroki, nie zawiera wszelkich wydatków ponoszonych w związku z niepełnosprawnością. Często niestety istotne pozycje w budżecie danej osoby odliczeniu nie podlegają mimo że są niezbędne do jej funkcjonowania.

Odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej

Stosowne wyliczenie znalazło się w art. 26 ust. 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tą regulacją odliczeniu podlegają wydatki poniesione na:
1) adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
2) przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
3) zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego,
4) zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
5) odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,
6) odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne,
7) opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nie przekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł,
8) utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł;
9) opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
10) opłacenie tłumacza języka migowego,
11) kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia,
12) leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo),
13) odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
a) osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
b) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a),
14) używanie samochodu osobowego,, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16 roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł
15) odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
a) na turnusie rehabilitacyjnym,
b) w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
c) na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, które nie ukończyły 25 roku.

Wymieniony katalog odliczeń jest niestety zamknięty, zaś organy podatkowe restrykcyjnie podchodzą do jego prawidłowego stosowania zabraniając stosować ulgę szerzej, aniżeli wynika to literalnie z przepisów.

Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach interpretacji indywidualnej z dnia 24.06.2015 r. nr IBPBII/1/4511-232/15/MZ uznał, że podatniczka nie może w ramach ulgi odliczyć wydatku na endoprotezę i zabieg jej wszczepienia w ramach ulgi rehabilitacyjnej, gdy faktura jest wystawiona łącznie na zabieg medyczny. Taki bowiem w katalogu wydatków się nie znalazł.

„(...) Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera pojęcia „zabieg”, „rehabilitacja” oraz „rehabilitacja lecznicza”, zatem konieczne jest wyjaśnienie tych pojęć w oparciu o definicje encyklopedyczne oraz wydaną z zakresu rehabilitacji literaturę. Zgodnie z definicją tych pojęć zawartą w „Słowniku wyrazów obcych” (PWN, W-wa 1991 r.) oraz „Encyklopedii” PWN, zabieg stanowi interwencję mającą na celu wywołanie określonego skutku, zwykle będącą środkiem zaradczym przeciwdziałającym czemuś (np. skutkom choroby), z kolei „rehabilitacja” jest to przywrócenie choremu sprawności fizycznej i psychicznej poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów leczniczych, natomiast „rehabilitacja lecznicza” jest to połączenie leczenia z postępowaniem usprawniającym, które obejmuje zabiegi fizykoterapeutyczne, wodolecznictwo, światłolecznictwo, elektrolecznictwo, mechanoterapię i kinezyterapię.(...)

W świetle powyższego należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie wydatek poniesiony przez Wnioskodawczynię na zabieg wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego oraz jej zakup, mimo, że niewątpliwie jest wydatkiem poniesionym w celach rehabilitacyjnych – w celach przywracających sprawność Wnioskodawczyni – to jednak nie może zostać odliczony przez Wnioskodawczynię od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej na podstawie art. 26 ust. 7a pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ani żadnego innego przepisu traktującego o odliczeniu wydatków poniesionych na cele rehabilitacyjne lub związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Jak wynika bowiem z opisu stanu faktycznego – na podstawie faktury, którą dysponuje Wnioskodawczyni nie można wyodrębnić kosztów endoprotezy od kosztów całego zabiegu. Wskazany zabieg – jak wynika z opisu – jest typowym zabiegiem operacyjnym a nie zabiegiem fizykoterapeutycznym, wodoleczniczym, światłoleczniczym, itp. – czyli zabiegiem usprawniającym, który właśnie często przeprowadzany jest po zabiegu operacyjnym. Ustawodawca wyraźnie przecież wskazał jako warunek odliczenia wydatek poniesiony na zabieg rehabilitacyjny. Gdyby jego wolą było, aby każdego rodzaju działania medyczne (w tym operacje) uznać jako podstawę do odliczenia, to zapewne użyłby innego sformułowania.(...)” - czytamy w interpretacji.

Sądy nie podchodzą tak restrykcyjnie do ustawowych zapisów skupiając się na celu, jaki ma pełnić ulga. Te jednak nie zawsze stają po stronie podatnika.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28.11.2013 r., sygn. akt II FSK 2853/11 uznał, że podatnik nie może odliczyć w ramach ulgi wydatków ponoszonych na samochód, którym dojeżdża do swojego lekarza. Nie każda wizyta u lekarza specjalisty jest bowiem jednocześnie zabiegiem leczniczo-rehabilitacyjnym. Nie ulega przy tym wątpliwości, że wizyty kontrolne u lekarza, czy też badania lekarskie nie są tożsame z określeniem „zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne” - a właśnie na takie wizyty jeździł zaintersowany

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17.03.2011 r., sygn. akt II FSK 1927/09 wyjaśnił, że w ramach ulgi rehabilitacyjnej możliwe jest rozliczenie wydatku na zabieg wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego. Mimo że nie można co do zasady utożsamiać zabiegów chirurgicznych z zabiegami rehabilitacyjnymi, to nie można też na podstawie takiego stanowiska eliminować możliwości odliczenia wydatków na operacje, które decydują o możliwości podjęcia jakiejkolwiek rehabilitacji i bez których rehabilitacja nie byłaby możliwa.

Wyrok oczywiście kłóci się z zaprezentowanym wyżej podejściem fiskusa (gdzie zabiegu wszczepienia endoprotezy ten odliczyć nie pozwolił), niemniej pokazuje, że ten także się myli i walka o swoje uprawnienia może przynieść zamierzony skutek.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 13.06.2013 r. nr ILPB2/415-221/13-4/ES wskazał natomiast, że w ramach ulgi rehabilitacyjnej osoba niepełnosprawna może odliczyć poniesioną odpłatność za pobyt leczniczy w sanatorium. Ulgą nie jest jednak objęta opłata uzdrowiskowa, mimo że jej poniesienie jest tutaj niezbędne w celu pobytu w sanatorium.