Korekta faktury szacunkowej rozliczana na bieżąco

Przeczytaj także: Korygowanie przychodów po wyroku sądu

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka działa na rynku telekomunikacyjnym, co wymaga od niej zapewnienia odpowiedniej przepustowości kanałów informacyjnych. Potrzebuje ona w związku z tym łączy światłowodowych i klasycznych, których dostępność nabywa od innych podmiotów świadczących usługi telekomunikacyjne. W efekcie dla celów sprzedaży usług telekomunikacyjnych Spółka dokonuje uprzedniego zakupu łączy w oparciu o zawierane umowy.

Cena zakupu takich łączy jest ustalana szacunkowo, a następnie podlega weryfikacji i jest uaktualniana w oparciu o rzeczywiste dane będące podstawą kalkulacji ceny w ciągu roku. Analiza uprzednio kalkulowanych (przewidywanych, szacowanych) kosztów odbywa się przez ponowne ich wyliczenie w oparciu o faktyczne informacje.

Gdy wcześniej obliczone koszty szacunkowe różnią się od ponownie obliczonych (czyli rzeczywistych), spółka dokonuje korekty kosztów uzyskania przychodów (jako ściśle związanych z dystrybucją i tworzeniem świadczonej przez Spółkę usługi telekomunikacyjnej).

W przypadku występowania takich różnic spółka uznaje uprzednio szacowane koszty nabycia za błędy obliczeniowe i dokonuje korekty tego błędu poprzez zmniejszenie lub zwiększenie kosztów uzyskania przychodów w okresie rozliczeniowym w którym został uprzednio ujęty korygowany koszt. Spółka zadała pytanie, czy takie postępowanie jest prawidłowe? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zauważyć należy, że z dniem 1 stycznia 2016 r. na podstawie ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz. U. z 2015 r., poz. 1595; dalej: „ustawa nowelizująca”), wprowadzone zostały nowe przepisy dotyczące uproszczonych zasad korygowania przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów. Ustawa przewiduje rozwiązanie polegające na rozliczaniu faktury korygującej i innych dokumentów korygujących w zakresie korekty przychodu bądź kosztów uzyskania przychodów w bieżącym okresie rozliczeniowym.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Andrey Popov - Fotolia.com

Rozliczenie faktury korygującej: szacunek to nie błąd czy pomyłka

Ustalenie wartości szacunkowej nie jest błędem czy pomyłką. Dlatego też jej późniejsze skorygowanie na podstawie faktycznego zużycia należy rozliczyć na bieżąco. Dlatego też spółka nabywająca usługi określone najpierw wartością ryczałtową, a następnie skorygowane do wartości prawidłowej, korekt takich nie powinna rozliczać wstecz.

Powyższa ustawa dokonała nowelizacji przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych m.in. poprzez dodanie art. 15 ust. 4i, 4j, 4k oraz 4l, dotyczących korekty kosztów uzyskania przychodów.

I tak, zgodnie z art. 15 ust. 4i ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 2343, z późn. zm.; dalej: „updop”), jeżeli korekta kosztu uzyskania przychodów, w tym odpisu amortyzacyjnego, nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie kosztów uzyskania przychodów poniesionych w okresie rozliczeniowym, w którym została otrzymana faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty.

Dodatkowo, w myśl art. 15 ust. 4j, jeżeli w okresie rozliczeniowym, o którym mowa w ust. 4i, podatnik nie poniósł kosztów uzyskania przychodów lub kwota poniesionych kosztów uzyskania przychodów jest niższa niż kwota zmniejszenia, podatnik jest obowiązany zwiększyć przychody o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone koszty uzyskania przychodów.

Natomiast art. 15 ust. 4k wprowadza zastrzeżenie, że przepisów ust. 4i i 4j nie stosuje się do korekty kosztów uzyskania przychodów, do których ma zastosowanie art. 15b, oraz jeżeli korekta dotyczy kosztu uzyskania przychodów związanego z zobowiązaniem podatkowym, które uległo przedawnieniu.

Zgodnie zaś z art. 15 ust. 4l ustawy, jeżeli korekta, o której mowa w ust. 4i, następuje po zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych, zmniejszenia lub zwiększenia kosztów uzyskania przychodów dokonuje się w ostatnim okresie rozliczeniowym przed zmianą formy opodatkowania.

Ww. zmiany weszły w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. (art. 13 ustawy nowelizującej). Art. 11 ustawy nowelizującej stanowi z kolei, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą, stosuje się do korekty przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów, uzyskanych lub poniesionych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej. Mając na uwadze powyższy przepis przejściowy, należy zaznaczyć, że nowe regulacje mają zastosowanie również do korekty przychodów i kosztów uzyskania przychodów, uzyskanych lub poniesionych przed 1 stycznia 2016 r., jeżeli zdarzenie powodujące korektę wystąpi po 31 grudnia 2015 r.

W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej wprowadzającej przepisy art. 15 ust. 4i-4l ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazano, że: „Moment ujęcia faktury korygującej, zarówno po stronie przychodów, jak i kosztów podatkowych, powinien być zatem uzależniony od okoliczności, jakich dotyczy ta faktura, a mianowicie:
• jeżeli pierwotnie sporządzona faktura błędnie dokumentowała stan faktyczny, a więc korekta jest wynikiem błędu (czyli zawierała pomyłki np. w ilości, cenie lub kwocie podatku VAT), to wówczas korekta powinna być przyporządkowana wstecznie do okresu, którego dotyczy, czyli do daty wystąpienia przychodu należnego (odpowiednio daty poniesienia kosztu), wynikającego z faktury pierwotnej,
• natomiast w przypadku, gdy faktura pierwotna prawidłowo dokumentowała zdarzenie gospodarcze, które miało miejsce w dacie jej wystawienia (stan faktyczny), a faktura korygująca została wystawiona przez sprzedawcę z powodu późniejszych zdarzeń, a więc okoliczności mających wpływ na zmianę przychodów powstałych już po wystawieniu faktury pierwotnej, takich jak np. obniżenie ceny, udzielenie rabatu czy zwrotu towaru – fakturę korygującą należy rozliczyć na bieżąco, z datą jej wystawienia (…).

Zatem w przypadku, gdy faktura pierwotna prawidłowo dokumentowała zdarzenie gospodarcze, a faktura korygująca (dokument korygujący) została wystawiona przez sprzedawcę z powodu późniejszych okoliczności, takich jak np. obniżenie ceny, udzielenie rabatu, zwrotu towaru czy gwarancja lub rękojmia, fakturę korygującą (dokument korygujący) należy rozliczyć w bieżącym okresie rozliczeniowym (tj. w dacie wystawienia dokumentu korygującego i odpowiednio – jego otrzymania). Jeżeli jednak pierwotnie sporządzona faktura zawierała błędy lub pomyłki, a więc błędnie dokumentowała stan faktyczny, podatnik zobowiązany jest przyporządkować korektę wstecznie do okresu, którego dotyczy, czyli do daty wystąpienia przychodu należnego (odpowiednio daty poniesienia kosztu), wynikającego z pierwotnego dokumentu” (druk sejmowy Nr 3432).

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje pojęć „błędu rachunkowego” i „oczywistej omyłki”, o których mowa w art. 15 ust. 4i. Pojęcia te zatem należy rozumieć zgodnie z ich znaczeniem potocznym. Zatem, za „błąd rachunkowy” należy uznać sytuację, gdy koszt został niewłaściwie ujęty ze względu na błąd w toku wykonywania obliczeń; może to dotyczyć zarówno okoliczności leżących po stronie wystawcy faktury czy innego dokumentu księgowego (np. błędne podanie na fakturze cen lub wartości towarów), jak i po stronie odbiorcy takiego dokumentu (np. wprowadzenie do ksiąg rachunkowych nieprawidłowej cyfry, zastosowanie wadliwego kursu waluty obcej przy przeliczaniu wartości przychodu na złote itp.).

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN (wersja internetowa www.sjp.pwn.pl) przez „omyłkę” należy rozumieć „spostrzeżenie, sąd niezgodny z rzeczywistością, niewłaściwe postępowanie, posunięcie”. W konsekwencji za „inną oczywistą omyłkę” należy uznać inny oczywisty błąd, który nie jest jednocześnie błędem rachunkowym. Takim błędem będzie np. ujęcie w kosztach podatkowych faktury wystawionej na podmiot inny niż faktyczny nabywca towaru. „Omyłka” wiązać się może również z błędem polegającym albo na nieprawidłowym wystawieniu albo nieprawidłowym ujęciu dowodu księgowego. Okoliczność taka musi mieć zatem charakter „pierwotny”. Co więcej, „omyłka” musi być „oczywista”. Oznacza to, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do charakteru przyczyn korekty, korekta winna być dokonywana w okresie wystawienia faktury korygującej (bądź innego dokumentu potwierdzającego stosowną korektę).(...)

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że przedmiotowa korekta powinna zostać dokonana w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymana została faktura korygująca. W analizowanej sprawie korekta nie została bowiem – wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy – spowodowana błędem rachunkowym ani też inną oczywistą omyłką, o których mowa w art. 15 ust. 4i updop.

W sytuacji korygowania cen nabycia w związku z wyliczeniem w późniejszym terminie innych, rzeczywistych kwot cen nabycia, korekta taka nie wynika z błędu rachunkowego, gdyż na moment wystawiania pierwotnych faktur, kalkulacja ceny nabycia została dokonana prawidłowo i nie jest wynikiem błędu w obliczeniach. Co więcej, korekta taka nie została także spowodowana inną oczywistą omyłką. Nie ma bowiem charakteru oczywistego (na moment wystawiania faktury pierwotnej wystawca faktury nie ma pewności, czy wystąpi sytuacja powodująca konieczność skorygowania faktury), jak również nie stanowi omyłki, gdyż pierwotna faktura nie była obarczona żadnym błędem, zaś późniejsza korekta jest działaniem mającym na celu dostosowanie faktycznej ceny nabycia do tej oszacowanej pierwotnie (działanie wtórne). Wartość korekty nie może być znana Spółce ani kontrahentom na moment wystawienia faktury pierwotnej, dlatego należy uznać ją za korektę o charakterze następczym, a nie pierwotnym. Pierwotne faktury są zatem wystawiane w sposób prawidłowy. Nie można więc uznać, że pierwotnie sporządzona faktura błędnie dokumentowała stan faktyczny oraz że korekta jest wynikiem błędu.

Ponadto, przyjęty sposób ustalania ceny nabycia na podstawie szacunkowych danych może, lecz nie musi wiązać się z koniecznością dokonywania późniejszej korekty. Przyjęte bowiem szacunkowe kwoty widniejące na fakturach pierwotnych mogą teoretycznie zgadzać się z później zweryfikowanymi faktycznymi kwotami, w związku z czym nie powstałaby konieczność dokonywania korekty ceny nabycia.

Podsumowując zatem, w odpowiedzi na zadane we wniosku pytania należało więc stwierdzić, że Wnioskodawca dokonując korekty zarówno zwiększającej jak i zmniejszającej koszty uzyskania przychodów na zasadach opisanych w stanie faktycznym nie postępuje prawidłowo rozpoznając taką korektę w okresie rozliczeniowym w którym został uprzednio ujęty korygowany koszt. Korekta powinna zatem zostać ujęta „na bieżąco”, tj. w okresie rozliczeniowym, w którym została otrzymana faktura korygująca.(...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów