eGospodarka.pl
eGospodarka.pl poleca

eGospodarka.plPodatkiInterpretacje i wyjaśnienia › Podatek od spadku: długi spadkowe

Podatek od spadku: długi spadkowe

2018-09-04 13:14

Podatek od spadku: długi spadkowe

Nie wszystkie długi spadkowe zmniejszają podatek © burdun - Fotolia.com

Tylko wypłacony zachowek może stanowić dług spadkowy. W deklaracji nie można wykazywać jako długu spadkowego zasądzonego zachowku, który jednak nie został spłacony – uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 31.08.2018 r. nr 0111-KDIB2-2.4015.61.2018.2.HS.

Przeczytaj także: Mieszkanie z hipoteką w podatku od spadku

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?


Postanowieniem sądu z 5 marca 2013 r. wnioskodawczyni nabyła w drodze dziedziczenia testamentowego cały spadek po zmarłym. W trakcie trwania postępowania sądowego jak i późniejszego podatkowego mającego na celu ustalenie wysokości podatku od spadków, wnioskodawczyni nie miała wiedzy o istnieniu ustawowych spadkobierców zmarłego, którym należałby się zachowek, dlatego w dziale zeznania podatkowego dotyczącym długów i ciężarów nie został wpisany zachowek ani roszczenie o jego wypłatę.

Następnie 18 kwietnia 2015 r. przed sądem została zawarta ugoda, na mocy której wnioskodawczyni zobowiązała się do wypłaty dwom wnukom zmarłego kwoty pieniężnej w wysokości 25.000 zł dla każdego. Kwota płatna jest w miesięcznych ratach w wysokości 250 zł na konto każdego wnuka poczynając od maja 2016 r.

W związku z obowiązkiem wypłaty zachowku wnioskodawczyni zamierza złożyć wniosek o wznowienie postępowania oraz korektę zeznania SD-3, w której to w rubryce długów i ciężarów zamierza wykazać zasądzoną kwotę zachowku. Zachowek ten jednak w dalszym ciągu jest wypłacany. Dlatego wnioskodawczyni zadała pytanie, jaką jego wartość winna wpisać w długach i ciężarach spadku? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 644) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.

Ponieważ przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie zawierają definicji pojęcia spadku czy dziedziczenia, przy jego interpretacji odwołać się należy do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy – przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

fot. burdun - Fotolia.com

Nie wszystkie długi spadkowe zmniejszają podatek

Podstawą opodatkowania spadku jest wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów czyli tzw. czysta wartość spadku. Ustawa podatkowa nie określa jednak, co należy rozumieć pod pojęciem długów i ciężarów. W tym zakresie należy odnieść się do prawa cywilnego. Odliczyć można tutaj m.in. zachowek, ale pod warunkiem, że ten został wypłacony.


Zgodnie z art. 924 ww. ustawy – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego). Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.

W myśl art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy tytułem dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku − art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy – w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Na podstawie art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – podatnicy są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

W zeznaniu wskazuje się rzeczy lub prawa majątkowe będące przedmiotem spadku, a także obciążające je długi i ciężary.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy – podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Jeżeli spadkobierca, obdarowany lub osoba, na której rzecz został uczyniony zapis zwykły lub windykacyjny, zostali obciążeni obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu zwykłego, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku, darowizny, zapisu zwykłego lub windykacyjnego, a w przypadku polecenia, o ile zostało wykonane (art. 7 ust. 2 cyt. ustawy).

Stosownie do art. 7 ust. 3 tejże ustawy – do długów i ciężarów zalicza się również koszty ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z jego majątku, koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, w takim zakresie, w jakim koszty te odpowiadają zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, wynagrodzenie wykonawcy testamentu, obowiązki wykonania zapisów oraz poleceń zamieszczonych w testamencie, wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących spadków.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie określa na własne potrzeby pojęcia długów i ciężarów, niezbędne zatem jest odniesienie do znaczenia, jakie mają one w przepisach prawa cywilnego. Definicja długów i ciężarów spadkowych wynika z definicji spadku zawartej w art. 922 Kodeksu cywilnego. W myśl tego przepisu – do spadku należą prawa i obowiązki majątkowe spadkodawcy z wyłączeniem tych, które bądź są ściśle związane z jego osobą, bądź też przechodzą na określone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Długiem związanym z nabyciem spadku są więc obowiązki majątkowe zmarłego wynikające ze stosunków prawnych pozostających w mocy mimo jego śmierci, które z tą datą przeszły na spadkobierców. Można przyjąć, że takie długi obejmuje ust. 1 art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Natomiast ust. 3, będący w znacznej mierze powtórzeniem art. 922 § 3 Kodeksu cywilnego, rozszerza ten zakres i dotyczy obciążeń, które nie wynikają ze stosunków prawnych istniejących za życia spadkodawcy, lecz takich, które powstają z mocy przepisów prawa spadkowego i są ponoszone już przez spadkobiercę. (…)

Podsumowując, z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że po wydaniu decyzji ustalającej wysokość zobowiązania w podatku od spadku i darowizn z tytułu otrzymania przez Wnioskodawczynię spadku, została zawarta ugoda sądowa, na mocy której Wnioskodawczyni została zobowiązana do wypłaty zachowku na rzecz wnuków spadkodawcy W.P.

Co do zasady, po wypłacie zachowku, podatnik ma prawo złożyć korektę do złożonego zeznania podatkowego, w której wykaże faktycznie wypłaconą kwotę zachowku oraz dołączy dowód dokonania jego wypłaty lub też złożyć wniosek o wznowienie postępowania podatkowego w sytuacji, gdy zachowek zostanie wypłacony po wydaniu decyzji w sprawie wymiaru podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem, że nie nastąpi przedawnienie zobowiązania podatkowego.

Należy jednak zauważyć, że w myśl przywołanego powyżej art. 7 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn do długów i ciężarów zalicza się m.in. wypłaty z tytułu zachowku oraz inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczące spadków. Zatem skoro ustawodawca określił, że do długów i ciężarów spadku można zaliczyć wypłaty z tytułu zachowku to nie ma podstaw aby przepis ten traktować rozszerzająco. Wprawdzie analizowany przepis wskazuje, że do długów i ciężarów spadku można zaliczyć także inne obowiązki wynikające z Kodeksu cywilnego dotyczące spadków, ale wskazanie przez ustawodawcę literalnie wypłat z tytułu zachowku zawęża pod tym względem możliwość zaliczenia do długów i ciężarów także roszczenia o zachowek. Przepis ten używa bowiem sformułowania „wypłaty z tytułu zachowku”. To oznacza, że tylko wypłacony zachowek może być długiem spadkowym.

Należy także zwrócić uwagę, że konstrukcja ustawy o podatku od spadków i darowizn zakłada symetryczność w kwestii odliczenia długu spadkowego oraz opodatkowania majątku nabytego w drodze zachowku, gdyż z jednej strony uregulowano dla celów podatkowych możliwość odliczenia − jako długu spadkowego − wypłat z tytułu zachowku, z drugiej natomiast, w przypadku nabycia rzeczy lub praw majątkowych tytułem zachowku także opodatkowana jest konkretna wypłata, a nie roszczenie o wypłatę, zaś powstanie obowiązku podatkowego wiąże się z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

W konsekwencji, zgodnie z art. 7 ust. 1 w powiązaniu z ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn tylko wypłacony zachowek może stanowić dług spadkowy.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym długiem czy ciężarem winna być cała kwota zasądzonego zachowku w wysokości 50 000 zł, a nie kwota faktycznie zapłacona, bowiem taka sytuacja jest dla Wnioskodawczyni krzywdząca w sytuacji, gdy rzeczywiście musi zapłacić zachowek w wysokości 50 000 zł, należało uznać za nieprawidłowe. Jak wskazano bowiem powyżej, tylko wypłacony zachowek może stanowić dług spadkowy. W sytuacji zasądzonego, ale nie wypłaconego jeszcze zachowku, nie ma podstaw by wykazywać jako dług spadkowy zachowek, który nie został jeszcze spłacony. (…)”


Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów

Przeczytaj także

Skomentuj artykuł Opcja dostępna dla zalogowanych użytkowników - ZALOGUJ SIĘ / ZAREJESTRUJ SIĘ

Komentarze (0)

DODAJ SWÓJ KOMENTARZ

Eksperci egospodarka.pl

1 1 1

Wpisz nazwę miasta, dla którego chcesz znaleźć urząd skarbowy lub izbę skarbową.

Wzory dokumentów

Bezpłatne wzory dokumentów i formularzy.
Wyszukaj i pobierz za darmo: