Opłata reprograficzna bez podatku VAT

Przeczytaj także: "Pośredni" wynajem mieszkania zwolniony z podatku VAT?

Dyskusja dotycząca charakteru opłaty reprograficznej trwa od 2011 r. Organy podatkowe stanęły wówczas na stanowisku, iż reprezentujące artystów i twórców organizacje zbiorowego zarządzania powinny wpłacać do urzędu skarbowego podatek od towarów i usług od opłat pobieranych od importerów i producentów czystych nośników, zgodnie z art. 20 oraz 201 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1191 z późn. zm.) (ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Resort finansów w licznych interpretacjach uzasadniał, że danina reprograficzna stanowi wynagrodzenie za świadczenie usługi przez twórcę w postaci udzielenia prawa do korzystania z utworu, a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odmienny pogląd prezentowały natomiast organizacje zbiorowego zarządzania, które wskazywały, że w żadnym wypadku przedmiotowej opłaty nie można kwalifikować w kategoriach usługi, gdyż jest ona formą rekompensaty dla twórców, czy wydawców za potencjalne kopiowanie utworów na użytek osobisty. Ponadto, w zamian za uiszczaną opłatę podmioty zobowiązane, czy też organizacje nie otrzymują jakiegokolwiek świadczenia ze strony wydawcy. W świetle powyższego, opłaty reprograficzne nie stanowią dla organizacji zbiorowego zarządzania wynagrodzenia za świadczone usługi, wobec czego powinny pozostać poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym, zagadnienie to trafiało wielokrotnie na wokandę Naczelnego Sądu Administracyjnego. W kolejnej już sprawie, która miała zostać rozstrzygnięta uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd ten zdecydował o skierowaniu pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przedmiocie opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat reprograficznych.

W konsekwencji, dnia 18 stycznia 2017 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-37/16 wydał przełomowy wyrok, w którym orzekł, że w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i ust. 2a oraz art. 30 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 z późn. zm.) opłaty pobierane przez organizacje zbiorowego zarządzania w rozumieniu art. 104 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, od producentów i importerów magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników nie stanowią wynagrodzenia za świadczone usługi i tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził powyższe stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku wydanym w poszerzonym składzie siedmiu sędziów w dniu 26 czerwca 2017 r. (sygn. akt I FSK 1718/13).

Pomimo, jednoznacznego przesądzenia wątpliwości dotyczących kwalifikacji opłat reprograficznej na gruncie podatku od towarów i usług, organy podatkowe zdawały się podtrzymywać swoje dotychczasowe stanowisko.

Interpretacja Ogólna Ministra Finansów

Ostatecznie Minister Finansów uwzględnił stanowisko TSUE 12 października 2018 r. Interpretacji Ogólnej Nr PT3.8101.2.2018 (Dz.Urz.MF z 2018 r. poz. 101).

Jednocześnie, Ministerstwo przedstawiło skutki ww. wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie dotychczas rozliczonego podatku należnego i naliczonego przez organizacje zbiorowego zarządzania, podmioty zobowiązane i podmioty uprawnione.

Opierając się na zasadzie zaufania obywateli do państwa (art. 2 Konstytucji RP) i zasadzie równego traktowania (art. 32 Konstytucji RP) oraz biorąc pod uwagę dotychczasową praktykę interpretacyjną, Minister wskazał, że w przypadkach, gdy organizacja zbiorowego zarządzania spełnia określone warunki dla dokonania stosownej korekty rozliczenia może, lecz nie ma obowiązku jej dokonania.

Komentarz ekspertów z AXELO Prawo i Podatki dla Biznesu

Jednoznaczne zajęcie przez Ministra Finansów wprost w formie Interpretacji Ogólnej stanowiska potwierdzającego wnioski TSUE należy oceniać pozytywnie. Wydaje się, że z wydaniem Interpretacji Ogólnej wątpliwości w obszarze kwalifikowania opłat reprograficznych na gruncie podatku od towarów i usług zostały ostatecznie rozwiane.

W konsekwencji organizacje zbiorowego zarządzania uzyskały potwierdzenie prezentowanego przez nie dotychczas stanowiska. Poza rozstrzygnięciem wątpliwości na poziomie merytorycznym, organizacje zbiorowego zarządzania oraz importer czy producenci będą musieli zmierzyć się z decyzją jak rozliczyć już uiszczony przez organizacje oraz odliczony przez importerów czy producentów podatek.

Organizacje mogą skorygować rozliczenia i odzyskać ewentualną nadpłatę. Wówczas podmioty opłacające należność reprograficzną będą jednak musiały odpowiednio skorygować podatek naliczony. Co istotne, jak wskazał Minister Finansów, korygowanie rozliczeń stanowi dla organizacji zbiorowego zarządzania prawo, a nie obowiązek. Tym samym, w zakresie w jakim organizacje nie skorzystają z prawa dokonania korekt, bezzasadnie wpłacony podatek pozostanie w budżecie, a importerzy i producenci urządzeń nie będą musieli zwracać odliczonego podatku naliczonego.