Darowizny na cele pożytku publicznego w PIT za 2018 r.

Przeczytaj także: Podatek liniowy: nawet zawieszona firma wyłącza preferencyjne opodatkowanie

Fiskus w pewnym niewielkim stopniu nagradza dobroć serca. Nie każda pomoc dla potrzebujących jest tutaj jednak odliczana. Ważne jest bowiem to komu darowizna zostanie przekazana oraz jaka jest wartość darowizny..

Dla przykładu przekazując zakupiony prezent czy pieniądze bezpośrednio potrzebującej osobie darczyńca swojego podatku nie pomniejszy. Darowizny dla osób fizycznych w żadnym przypadku nie są bowiem objęte ulgą. Musi tutaj wystąpić pośrednik przekazujący taką darowiznę w postaci organizacji pożytku publicznego.

Rozliczenie ulgi

Ustawa o PIT mówi, że dochód przed jego opodatkowaniem (w przypadku ryczałtowców jest to przychód) jest zmniejszany o kwoty darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, czyli cele charytatywne.

Z powyższych regulacji wynikają dwie podstawowe kwestie. Po pierwsze ulga jest odliczeniem od dochodu. Dokonane darowizny nie pomniejszają zatem podatku w skali 1:1. Podatnik zaoszczędza jedynie iloczyn wartości przekazanej darowizny oraz stosowanej stawki podatku.
Po drugie istotne jest to, jakiej instytucji (czyli swego rodzaju pośrednikowi) darowizna zostanie przekazana.

Ustawodawca wymaga tutaj przekazania darowizny na rzecz określonych organizacji pozarządowych (osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacji i stowarzyszeń) działających w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego (wymienionych wyżej), które nie są jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych i nie działają w celu osiągnięcia zysku.

W gronie takich organizację mieszczą się także:

1. osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego
2. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego
3. spółdzielnie socjalne;
4. spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Odliczyć nie można za to darowizn na rzecz partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych i fundacji utworzonych przez partie polityczne.

Ustawa o PIT wprost mówi, że odliczeniu nie podlegają darowizny poniesione na rzecz:

• osób fizycznych (czyli ludzi);
• osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.

Czym jest działalność pożytku publicznego?

Odliczeniu podlegają darowizny przekazane na cele charytatywne. Jest to działalność pożytku publicznego, czyli działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie. Sfera tych zadań obejmuje zaś zadania w zakresie:

1. pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
2. wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
3. działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;
4. działalności charytatywnej;
5. podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
6. działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;
7. ochrony i promocji zdrowia;
8. działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;
9. promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
10. działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
11. działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;
12. działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
13. działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej;
14. działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
15. nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;
16. wypoczynku dzieci i młodzieży;
17. kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
18. wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;
19. ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
20. turystyki i krajoznawstwa;
21. porządku i bezpieczeństwa publicznego;
22. obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
23. upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;
24. ratownictwa i ochrony ludności;
25. pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;
26. upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
27. działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;
28. promocji i organizacji wolontariatu;
29. pomocy Polonii i Polakom za granicą;
30. działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;
31. promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;
32. działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka;
33. przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;
34. działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w ustawie w zakresie określonym wyżej

Maksymalne odliczenie: 6% dochodu

Zdaniem ustawodawcy podatnicy mogą dzielić się swoim majątkiem z potrzebującymi, niemniej aby darowiznę odliczyć od dochodu, trzeba przyzwoicie zarabiać. Limit odliczenia nie jest bowiem zbyt wysoki i uzależniony od dochodów danej osoby. Nadto rozkłada się on na aż trzy różne odliczenia.

Wskazany limit obejmuje w sumie darowizny: na rzecz celów charytatywnych, kultu religijnego i krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi (tzw. ulga na krew). Łączne odliczenie wszystkich wyżej wymienionych nie może przekroczyć limitu 6% dochodu.

Jeżeli zatem przykładowo podatnik wykazał dochód na poziomie 40.000 zł, odliczeniu będą podlegać wyłącznie darowizny do kwoty 2.400 zł. Gdy podatnik taki dokona ich w wyższej wartości, nadwyżka ponad limit nie zmniejszy podstawy opodatkowania PIT-em. Dodatkowo zakładając, że dochód ten jest opodatkowany 18% stawką podatku, zobowiązanie wobec fiskusa zmniejszy się jedynie o 432 zł.

Jak dokumentować?

Darowizny mogą przyjąć dwie formy: pieniężną i niepieniężną. W przypadku darowizn pieniężnych nie ma większych problemów z ich udokumentowaniem i wyceną. Bezwzględnie musi ona zostać potwierdzona dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego (czyli odpowiedniej instytucji). Żaden inny sposób zapłaty nie jest honorowany. Ustawa nie dopuszcza zatem dla przykładu wpłacenia pieniędzy w kasie takiej organizacji czy też u jej wolontariusza przeprowadzającego zbiórkę.

W przypadku darowizn rzeczowych darczyńca musi posiadać dowód, z którego jasno będą wynikać dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu. Dla celów dowodowych zatem przekazanie takiej darowizny powinno przyjąć formę pisemną (w tym także w formie aktu notarialnego).

Darowizna rzeczowa wymaga przy tym wycenienia. Odliczeniu podlega bowiem jej odpowiednik pieniężny. Przepisy podatkowe mówią tutaj o wartości rynkowej darowizny z dnia jej dokonania. Wartość tę określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca przekazania.

Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem VAT, wartością darowizny jest kwota towarów wraz tym podatkiem w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny.

W przypadku darowizn dokonywanych na rzecz organizacji zagranicznej prawo do jej odliczenia przysługuje jedynie wówczas, gdy następuje ona na rzecz organizacji określonej w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącej działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, oraz pod warunkiem:

1. udokumentowania przez podatnika oświadczeniem tej organizacji, iż na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, realizującą cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i prowadzącą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych oraz
2. istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium organizacja posiada siedzibę.

Wykazanie ulgi

Prawo do odliczenia darowizny mają podatnicy rozliczający się na formularzach: PIT-28, PIT-36 i PIT-37. Odliczana jest ona zatem od dochodów opodatkowanych skalą podatkową bądź ryczałtem ewidencjonowanym. Ulgę wykazuje się w załączniku PIT/O, a następnie jego wartość przenosi do zeznania rocznego.