Odliczenie VAT a korekta deklaracji

Przeczytaj także: TSUE: Nabywca musi mieć możliwość skorzystania z prawa do odliczenia VAT

W myśl art. 86 ust. 10 i 11 uptu podatnik VAT może obniżyć kwotę podatku należnego w rozliczeniu za ten okres, w którym m.in. otrzymał fakturę VAT. Jeśli jednak w tym czasie nie dokona tego odliczenia - może to zrobić w deklaracji VAT składanej za następny okres rozliczeniowy. Jeżeli jednak w tym czasie nie dokona tego obniżenia, wówczas może obniżyć swój VAT należny jedynie poprzez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za ten okres, w którym nabył prawo do odliczenia VAT. Warunkiem jest jednak, aby od momentu nabycia prawa do odliczenia VAT nie upłynęło więcej niż 5 lat - licząc od początku roku, w którym prawo to wystąpiło.

Poniżej prezentujemy kilka wyroków dotyczących właśnie terminów do odliczenia VAT.

• W przypadku gdy po otrzymaniu protokołu, który zawiera jedynie opis stanu faktycznego, a nie zawiera opisu ustaleń wskazujących na naruszenie prawa podatkowego - nie ma powodów, aby odmówić podatnikowi prawa do korekty rozliczenia za kontrolowany okres (wyrok WSA w Warszawie z 18 marca 2004 r., sygn. akt III SA 2321/02).
• Żaden przepis uptu nie przewiduje pozbawienia podatnika prawa do odliczenia VAT naliczonego, w przypadku gdy ten nie złoży deklaracji podatkowej w terminie, względnie w przypadku gdy w ogóle jej nie złoży. Prawo i obowiązek złożenia deklaracji rozliczeniowej oraz prawo jej późniejszej korekty nie jest tożsame z prawem do odliczenia podatku naliczonego. Zarówno z uptu, jak i z przepisów VI Dyrektywy nie wynika, że prawo do odliczenia VAT naliczonego jest zależne od złożenia deklaracji podatkowej (wyrok WSA w Poznaniu z 22 sierpnia 2006 r., sygn. akt I SA/Po 1313/05).
• Przyznane prawo do dokonania (w drodze korekty deklaracji w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego) obniżenia za dany okres rozliczeniowy podatku należnego o podatek naliczony, którego nie uwzględnił w deklaracji podatkowej - przysługuje także podatnikowi, który nie złożył deklaracji w wymaganych w ustawie terminach. Pozbawienie podatnika, który złożył deklarację z rozliczeniem podatku naliczonego w terminie późniejszym, możliwości odliczenia VAT naruszałoby nie tylko zasadę neutralności tego podatku, lecz także zasadę równości podatników wobec prawa (wyrok WSA we Wrocławiu z 26 lipca 2006 r., sygn. akt I SA/Wr 1452/05).

Odliczając VAT w ramach samonaliczenia podatku (jak to następuje przy imporcie usług), można powoływać się także na jeden z nowszych wyroków ETS z 8 maja 2008 r. (C-95/07 i C-96/07). Trybunał podkreślił w nim, że w przypadku samonaliczania VAT brak spełnienia wymogów formalnych nie może prowadzić do pozbawienia podatnika prawa wynikającego z zasady neutralności VAT, która jest zasadą fundamentalną. ETS uznał, że podatnik zobowiązany do zapłaty VAT, jako odbiorca usług, może skorzystać z prawa do odliczenia, które stanowi integralną część mechanizmu VAT i co do zasady nie może być ograniczone.

Państwa członkowskie mogą natomiast wymagać, aby prawo to było wykonywane w okresie, w którym powstało (albo w dłuższym terminie), pod warunkiem spełnienia określonych warunków i wymogów proceduralnych, ustalonych w przepisach krajowych. Możliwość wykonywania prawa do odliczenia bez żadnego ograniczenia w czasie byłaby, zdaniem ETS, sprzeczna z zasadą pewności prawa, zgodnie z którą podatnik nie może być w nieskończoność narażony na kwestionowanie jego sytuacji w zakresie praw i obowiązków względem organów podatkowych. Dlatego też w omawianym wyroku trybunał uznał, że nie można przyjąć tezy, iż prawo do odliczenia nie może być ograniczone żadnym terminem zawitym.

Oznacza to, że termin zawity, którego upływ wiąże się z sankcją w postaci utraty prawa do odliczenia VAT - nie może być uznany za niezgodny z systemem ustanowionym na mocy VI Dyrektywy, o ile termin ten ma zastosowanie w taki sam sposób do analogicznych praw w zakresie podatków wynikających z prawa krajowego i z prawa wspólnotowego (zasada równoważności), a ponadto nie uniemożliwia lub nadmiernie nie utrudnia wykonywania prawa do odliczenia (zasada skuteczności). W sytuacji natomiast kiedy zastosowanie znajduje system odwrotnego poboru VAT (tzw. reverse charge mechanizm), VI Dyrektywa upoważnia państwa członkowskie do określenia formalności, jakie podatnicy powinni spełnić w celu wykonania przysługującego im prawa do odliczenia. Ważne jest jednak, że naruszenie tych formalności nie może pozbawiać podatników tego prawa do odliczenia VAT.


Poradnik „VAT w praktyce” to serwis informacyjny, w którym zawsze znajdziesz aktualne informacje, porady.