Zwolnienie podmiotowe z VAT od 2009 r.

Przeczytaj także: Utrata prawa do zwolnienia w VAT w trakcie roku

Podobnie jak i w roku 2008 tak i obecnie zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, ze zwolnienia podmiotowego mogą korzystać podatnicy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50 000 zł. Tutaj nic się nie zmieniło. Tego samego nie można powiedzieć o kolejnych przepisach tego artykułu. Zmiany należy jednak ocenić pozytywnie.

Nowy sposób liczenia limitu dla podatników świadczących usługi pośrednictwa

Ostatnia nowelizacja uchyliła z dniem 01 stycznia 2009 r. art. 113 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług, który wskazywał, iż w przypadku podatników, o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 4 (czyli podatników prowadzących przedsiębiorstwa maklerskie, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, agentów, zleceniobiorców oraz innych osób świadczących usługi o podobnym charakterze), przez wartość sprzedaży określoną w ust. 1 rozumie się 30-krotność kwoty prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonanie usług.

Wprowadzona zmiana likwidująca art. 113 ust. 8 ustawy jest zatem korzystna dla podatników świadczących powyższe usługi. Obecnie bowiem przy określaniu limitu zwolnienia podmiotowego pod uwagę będą brane faktycznie uzyskane prowizja i inne postacie wynagrodzeń za wykonane usługi a nie ich trzydziestokrotność.

Rozpoczęcie działalności w trakcie roku

Znowelizowany został także z dniem 01 stycznia 2009 r. art. 113 ust. 9 ustawy o VAT. W obecnym kształcie wskazuje on, iż podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 (czyli opodatkowanych podatkiem VAT) jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym kwoty określonej w ust. 1 (50 000 zł).

W poprzednim brzmieniu przepis ten posługiwał się pojęciem „okresu prowadzonej sprzedaży”.

Niestety ustawodawca nie wyjaśnił, co dla powyższego przepisu jest datą rozpoczęcia działalności gospodarczej. A możliwości jest co najmniej kilka, np. data podana przez podatnika na formularzu NIP, data wpisu do rejestru ewidencji działalności gospodarczej, data złożenia formularza VAT-R. Prawdopodobnie będzie to jednak data zadeklarowana przez podatnika na formularzu NIP (tam bowiem należy dokładnie określić, z jaką datą jest rozpoczynana działalność gospodarcza).

Powrót do zwolnienia podmiotowego

Znowelizowany art. 113 ust. 11 ustawy o VAT wskazuje, iż podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego.

Wcześniej przepis ten wskazywał, iż podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może dopiero po upływie 3 lat, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia podmiotowego.

Jak zatem łatwo zauważyć, okres po którym podatnik może wrócić do zwolnienia podmiotowego został skrócony.

Podmioty powiązane

Zmieniony art. 113 ust. 12 ustawy o VAT wskazuje obecnie, iż w przypadku gdy między podatnikiem, o którym mowa w ust. 1 lub 9, a kontrahentem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4, który wpływa na wykazywaną przez podatnika w transakcjach z tym kontrahentem wartość sprzedaży w ten sposób, że jest ona niższa niż wartość rynkowa, dla określenia momentu utraty mocy zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 5 i ust. 10, uwzględnia się wartość rynkową tych transakcji.

Zmiana ta także jest korzystna. W poprzednim brzmieniu przepis ten bowiem wskazywał, iż jeżeli podatnicy określeni w ust. 1, 8 i 9, wykorzystując związki z kontrahentami, tak układają swoje interesy, że uzyskują wartość sprzedaży znacznie odbiegającą od tej, którą uzyskaliby w przypadku, gdyby związki te nie istniały, a w wyniku tych związków nastąpiło zmniejszenie wpływów podatkowych, zwolnienie od podatku traci moc od początku roku podatkowego.

Jak można zauważyć, obecnie podatnik, który zaniży wartość transakcji z podmiotami powiązanymi, utraci prawo do zwolnienia podmiotowego nie od początku roku (jak miało to miejsce wcześniej) lecz od momentu, gdy przekroczy limit zwolnienia, przy czym przy ustalaniu wartości sprzedaży będzie brana pod uwagę wartość transakcji z tymi podmiotami ustalona w oparciu o wartości rynkowe a nie w wartości zaniżonej.