Odprawa dla pracownika a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Zbycie majątku (nieruchomości) po 5 latach z podatkiem dochodowym?

Wypłacane świadczenia pracownikom z tytułu rozwiązania z nimi umów o pracę w podatku dochodowym są traktowane jako przychody z pracy. Jak bowiem wskazuje art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) - za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Od powyższej reguły występują oczywiście pewne wyjątki. Są one jednak bardzo nieliczne. Zgodnie art. 21 ust. 1 pkt 3 updof, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia. Wysokość lub zasady ich ustalania muszą jednak wynikać wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Dodatkowo powyższe nie ma zastosowania m.in. do:

• określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
• odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
• odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
• odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
• odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Jak zatem wynika z powyższego, lista wyjątków od zwolnienia jest długa i obejmuje prawie wszystkie świadczenia otrzymywane przez pracowników. Powoduje to, iż niemalże każda otrzymana odprawa podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W związku z tym, pracodawca wypełniając obowiązki płatnika nałożone na niego przez ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu wypłaconych odpraw powinien pobrać i odprowadzić na konto fiskusa zaliczkę na podatek dochodowy. Pracownik natomiast powinien otrzymaną odprawę uwzględnić w rozliczeniu rocznym wraz z innymi przychodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych wg skali podatkowej.

Warto w tym miejscu dodać, że od odpraw tych nie będą naliczane składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Zgodnie bowiem §2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), podstawy ich wymiaru nie stanowią odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.