Kontrola przedsiębiorcy: możliwy sprzeciw?

Przeczytaj także: Kontrola podatkowa w firmie: nowe limity czasu trwania

Regulacje w tym zakresie znalazły się w dodanym art. 84c ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przepis ten enumeratywnie wskazuje, kiedy sprzeciw jest możliwy. Będzie tak w sytuacji naruszenia przez organ kontrolny przepisów zawartych w art. 79-79b, art. 80 ust. 1 i 2, art. 82 ust. 1 oraz art. 83 ust. 1 i 2, z zastrzeżeniem art. 84d, czyli:

• gdy organ kontrolny nie dopełni ciążących na nim obowiązków w zakresie zawiadomienia przedsiębiorcy o planowanej u niego kontroli (art. 79 ustawy)
• gdy organ kontrolny nie zachowa trybu wykonywania czynności określonych w art. 79a ustawy, który wskazuje, iż z nielicznymi wyjątkami czynności kontrolne mogą być wykonywane po okazaniu przedsiębiorcy albo osobie przez niego upoważnionej legitymacji służbowej upoważniającej do wykonywania tych czynności oraz po doręczeniu stosownego upoważnienia
• gdy w przypadku wszczęcia czynności kontrolnych po okazaniu legitymacji służbowej, przed podjęciem pierwszej czynności kontrolnej, osoba podejmująca kontrolę nie poinformuje kontrolowanego o jego prawach i obowiązkach w trakcie kontroli (art. 79b ustawy)
• gdy czynności kontrolne, z nielicznymi wyjątkami, będą dokonywane bez obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej (art. 80 ust. 1 i 2 ustawy)
• gdy u kontrolowanego równocześnie będzie podejmowana i prowadzona więcej niż jedna kontrola, z pewnymi wyjątkami (art. 82 ust. 1 ustawy)
• gdy czas trwania kontroli przekroczy w danym roku limit określony w art. 83 ust. 1 ustawy

Sprzeciw taki przedsiębiorca wnosi na piśmie do organu podejmującego i wykonującego kontrolę w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli. Należy go oczywiście uzasadnić. Jeżeli natomiast przekroczenie limitu czasu trwania kontroli określonego w art. 83 ust. 1 nastąpi w trakcie prowadzenia kontroli, bieg trzydniowego terminu rozpoczyna się w dniu przekroczenia tego limitu. O sprzeciwie przedsiębiorca powiadamia na piśmie kontrolującego.

Wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych z chwilą doręczenia kontrolującemu zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu. Jednocześnie powoduje ono także wstrzymanie czasu trwania kontroli od dnia wniesienia sprzeciwu, do dnia doręczenia kontrolowanemu przez organ kontrolny stosownego postanowienia w tej sprawie.

Postanowienie takie wydaje organ kontrolny w terminie 3 dni roboczych od otrzymania sprzeciwu, w którym może powziąć decyzję o:

• odstąpieniu od czynności kontrolnych
• kontynuowaniu czynności kontrolnych

Nierozpatrzenie sprzeciwu w powyższym terminie jest równoznaczne w skutkach z wydaniem przez właściwy organ postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych.

Ponadto, w przypadku wniesienia sprzeciwu przez kontrolowanego, organ kontroli może w drodze postanowienia dokonać zabezpieczenia dowodów mających związek z przedmiotem i zakresem kontroli, na czas rozpatrzenia sprzeciwu. Zabezpieczeniu takiemu podlegają dokumenty, informacje, próbki wyrobów oraz inne nośniki informacji, które stanowią lub mogą stanowić dowód w toku kontroli.

Kontrolowany z kolei nie musi zgodzić się z postanowieniem o odstąpieniu lub kontynuowaniu czynności kontrolnych. W takiej sytuacji przysługuje mu zażalenie na to postanowienie, które musi złożyć w terminie 3 dni od doręczenia postanowienia. Rozstrzygnięcie zażalenia jest dokonywane w drodze postanowienia w terminie 7 dni od dnia jego wniesienia. Oczywiście w przypadku wniesienia zażalenia, podjęcie czynności kontrolnych jest możliwe od dnia, w którym kontrolowanemu zostało doręczone postanowienie na to zażalenie. Natomiast nierozpatrzenie tego zażalenia w terminie jest traktowane na równi z wydaniem postanowienia uznającym słuszność wniesionego zażalenia.

Wniesienie sprzeciwu nie zawsze jest jednak możliwe. Nie ma on zastosowania, gdy organ przeprowadza kontrolę, powołując się na przepisy art. 79 ust. 2 pkt 2, art. 80 ust. 2 pkt 2, art. 82 ust. 1 pkt 2, art. 83 ust. 2 pkt 2 i art. 84a..

Nowe regulacje obowiązują od 7 marca 2009 r.