Prawo do rozporządzania jak właściciel a odliczenie VAT

Przeczytaj także: Zwolnienie podmiotowe: utrata a odliczenie VAT

Obowiązujący do końca listopada 2008 r. art. 86 ust. 12 ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, iż co do zasady w przypadku otrzymania faktury przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi (z wyjątkiem zaliczek zadatków, przedpłat itp.) prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi. Warunek taki nie musiał być spełniony w przypadku usług, dla których został określony szczególny moment powstania obowiązku podatkowego określony w art. 19 ust. 13 pkt 1, 2, 4, 7, 9-11.

Z dniem 01 grudnia 2008 r. powyższy przepis został znowelizowany. Obecnie wskazuje on, iż w przypadku otrzymania faktury z tytułu nabycia towarów i usług oraz od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi.

Ponadto ustawodawca dodał art. 86 ust. 12a, w którym to wskazał, iż powyższy przepis nie ma zastosowania, gdy:

1. faktura dokumentuje czynności, od których obowiązek podatkowy powstał zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1, 2, 4, 7, 9-11 (czyli tak jak wynikało to z wcześniejszych przepisów);
2. nabycie prawa do dysponowania towarem jak właściciel lub wykonanie usługi nastąpiło przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej, w której podatnik dokonał obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktury.

Drugi z wyżej wymienionych punktów zasługuje na poświęcenie mu nieco więcej uwagi. Otóż wynika z niego, iż w sytuacji gdy podatnik w jednym miesiącu otrzyma fakturę VAT a prawo do dysponowania towarem jak właściciel lub wykonanie usługi będzie miało miejsce w miesiącu następnym, ale przed upływem terminu do złożenia deklaracji za miesiąc otrzymania faktury, to podatek VAT z takiej faktury może on odliczyć już w deklaracji za miesiąc, w którym fakturę tę otrzymał.

Przedstawmy to na przykładzie
Podatnik w styczniu 2009 r. otrzymał fakturę za zakupione towary, jednakże prawo do rozporządzania nimi jak właściciel nabędzie dopiero w lutym.

Zgodnie ze starymi przepisami prawo do odliczenia podatnikowi w takiej sytuacji przysługiwałoby dopiero w miesiącu lutym 2009 r. Natomiast w przypadku przepisów znowelizowanych miejsce mogą mieć dwie sytuacje:

1. jeżeli prawo do rozporządzania towarami jak właściciel wystąpi przed terminem złożenia deklaracji VAT za styczeń (tj. do 25 lutego 2009 r.), podatnik będzie mógł odliczyć podatek od towarów i usług z tej faktury już w deklaracji za styczeń
2. jeżeli prawo do rozporządzania towarami jak właściciel podatnik uzyska w miesiącu lutym po terminie złożenia deklaracji za styczeń, podatek naliczony będzie on mógł odliczyć dopiero w deklaracji za luty 2009 r.

Oczywiście jeżeli prawo do rozporządzania towarami jak właściciel nastąpi w miesiącu późniejszym, to odliczenie podatku naliczonego będzie przysługiwać w tym miesiącu, w którym prawo to uzyskał