Nadpłata w VAT a rozwiązanie spółki cywilnej

Przeczytaj także: Zwrot VAT gdy likwidacja spółki cywilnej

Przepisy, które stały się przedmiotem rozważań Trybunału to art. 75 § 2 pkt 1 lit. b i § 3 oraz art. 81 § 1 Ordynacji podatkowej. Wynika z nich, że skorygować uprzednio złożoną deklarację mogą jedynie podatnicy, płatnicy i inkasenci. Pozbawieni więc tego prawa są byli wspólnicy spółki cywilnej po jej likwidacji, co oznacza że nie mogą oni otrzymać wynikającej z takiej weryfikacji nadpłaty.

Na tle prawa cywilnego spółka cywilna jest uznawana za podatnika podatku VAT. Uważa się, że spółka traci swój byt prawny - jako podatnik podatku VAT - z chwilą zaistnienia przyczyny rozwiązania spółki. Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej i ustawy o VAT na wspólnikach rozwiązanej spółki cywilnej ciąży odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spółki, a także obowiązek sporządzenia tzw. spisu z natury i zapłaty podatku VAT od remanentu likwidacyjnego. Nie mają oni natomiast możliwości złożenia korekty deklaracji i wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku VAT za okres, w którym spółka prowadziła działalność.

Trybunał wskazuje na pewnego rodzaju niespójność pomiędzy rozwiązaniami prawa cywilnego a podatkowego, a także na asymetrię praw i obowiązków stosunku prawno-podatkowego. Z jednej bowiem strony byli wspólnicy ponoszącą ekonomiczny ciężar podatku jako osoby będące współwłaścicielami majątku spółki, z drugiej zaś nie mają możliwości odzyskania nienależnego świadczenia podatkowego.

Zdaniem Trybunału taka sytuacja, w której byli wspólnicy są zobowiązani do zapłaty podatku VAT od remanentu likwidacyjnego, a nie mają możliwości złożenia korekty deklaracji i wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku VAT za okres, w którym spółka prowadziła działalność, jest sprzeczna z zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 konstytucji. Trybunał powołuje się również na art. 64 ust. 1 konstytucji, który odnosi się do gwarancji ochrony własności i innych praw majątkowych.