Zwolnienie podmiotowe: utrata a podatek VAT

Przeczytaj także: Utrata prawa do zwolnienia w VAT w trakcie roku

Rozpatrzmy następującą sytuację: podatnik rozpoczął prowadzenie firmy 01 czerwca 2009 r. i korzysta ze zwolnienia podmiotowego. Kiedy utraci do niego prawo? Jakie obowiązki będzie musiał w związku z tym dopełnić?

Zwolnienie podmiotowe zostało określone w art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Do limitu tego nie wlicza się także odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Z kolei w sytuacji, gdy wartość sprzedaży wchodzącej w skład tego limitu w trakcie roku przekroczy powyższą kwotę, zwolnienie traci moc w momencie jej przekroczenia. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę.

Nieco inaczej jest w przypadku podatników rozpoczynających wykonywanie czynności opodatkowanych w trakcie roku. Tutaj jest on zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty 50 000 zł w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w danym roku podatkowym.

Powyższe oznacza, iż podatnikowi takiemu nie przysługuje pełny limit 50 000 zł – musi on go skorygować w proporcji do okresu prowadzenia działalności gospodarczej.

W naszym przypadku do końca roku pozostało 214 dni. Limit zwolnienia wyniesie zatem: 50 000 zł / 365 dni x 214 dni = 29 315,07 zł.

Zwolnienie podmiotowe traci tutaj moc w dniu przekroczenia powyższego limitu. Nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę musi być opodatkowana podatkiem od towarów i usług. W takiej sytuacji podatnik musi zarejestrować się jako podatnik VAT czynny oraz prowadzić stosowne ewidencje w zakresie podatku VAT (wymienione w art. 109 ust. 3 ustawy), na podstawie których będzie sporządzał deklarację VAT oraz regulował zobowiązania podatkowe z tego tytułu.

Dodajmy w tym miejscu, iż podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego ma obowiązek prowadzić ewidencję sprzedaży za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Ewidencja ta ma na celu przede wszystkim określenie prawidłowego momentu utraty tego zwolnienia. W przypadku stwierdzenia, że podatnik jej nie prowadzi ewidencji, albo prowadzi w sposób nierzetelny, a na podstawie dokumentacji nie jest możliwe ustalenie wartości sprzedaży, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określi, w drodze oszacowania, wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku należnego. Jeżeli nie można określić przedmiotu opodatkowania, kwotę podatku ustala się przy zastosowaniu stawki 22 % (art. 109 ust. 1 i 2 ustawy).