Reprezentacja: VAT z faktur to koszty podatkowe

Przeczytaj także: VAT od reprezentacji jako koszty podatkowe firmy

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

We wniosku wskazano, że spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie leasingu środków trwałych. Jej klientami są firmy z całej Polski. Przy leasingu wyspecjalizowanych i drogich urządzeń zawarcie umowy jest poprzedzone szeregiem spotkań z przedstawicielami klienta, na których omawiane są kwestie techniczne oraz finansowe dotyczące leasingu. Z tego tytułu spółka ponosi liczne wydatki o charakterze reprezentacyjnym na który składają się między innymi faktury za usługi noclegowe (pobyt w hotelu) oraz gastronomiczne, a także koszty organizacji imprez dla klientów. Wydatki te wykazują bezpośredni związek z przychodami z umów leasingowych. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, podatek naliczony z tego tytułu nie podlega odliczeniu w związku z tym zadano pytanie, czy może on zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu tak w stanie prawnym obowiązującym do końca listopada 2008 r. jak i obecnie? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem podatnika i odstąpił od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny. Stanowisko spółki było natomiast następujące:

„(…) Podstawową zasadą konstrukcji podatku VAT jest jego neutralność dla przedsiębiorcy. Zgodnie z tą zasadą podatek VAT powinien mieć neutralny dla przedsiębiorcy i obciążać dopiero ostatecznego konsumenta. Przejawem tej zasady jest generalne prawo podatnika do odliczania kwoty podatku naliczonego przy zakupie, jeżeli zakupy wykazują związek ze sprzedażą opodatkowaną.

Ograniczenia prawa do odliczania następuje w określonych przypadkach w każdym wypadku wymaga szczególnego przepisu, który wprowadza wyjątek od zasady neutralności. I tak, zgodnie z art. 88 ust 1 pkt 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony nie stosuje się do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych (z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób).

W konsekwencji, podatnik nie ma prawa do odliczania podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia usług hotelowych i gastronomicznych. Neutralność podatku VAT została w tym zakresie ograniczona przez ustawodawcę. W związku z tym Wnioskodawca nie odliczał VAT naliczonego z tytułu wydatków, które dotyczyły wyżej wymienionych usług. W odniesieniu do innych wydatków o charakterze reprezentacji (np. koszty organizacji imprez dla klientów), brak możliwości odliczenia podatku naliczonego wynikał z art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym przez 1 grudnia 2008 r.). Zgodnie z tym przepisem prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługiwało w przypadku nabycia towarów i usług, których nabycie nie mogłoby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

Z uwagi na swoją neutralność podatek VAT podlega szczególnemu traktowaniu na gruncie podatku dochodowego. Co do zasady, kwoty wynikające z faktur zakupowych czy sprzedażowych są uwzględniane w kosztach podatkowych w kwocie netto. Zgodnie z art. 12 ust 4 pkt 9 podatek należny VAT nie jest przychodem podatnika. Zgodnie zaś z art. 16 ust. 1 pkt 46 updop podatek naliczony, wynikający z faktur zakupowych, nie stanowi co do zasady kosztu uzyskania przychodu. Oznacza to, że podatek VAT, który co do zasady nie obciąża przedsiębiorcy, nie powinien wpływać na przychody i koszty podatkowe.

Konsekwencją założenia, że neutralny podatek VAT powinien być również „neutralny” na gruncie podatku dochodowego (tj. nie wpływać na przychody i koszty podatkowe) jest również konkluzja, że jeżeli neutralność podatku VAT zostaje w pewnych sytuacjach wyłączona, to powinno mieć to swą odzwierciedlenie w updop.

Wyrazem tej zasady jest regulacja zawarta w art. 16 ust. 1 pkt 46 lit a tiret drugie zgodnie z którą zalicza się do kosztu uzyskania przychodów kwotę podatku VAT naliczonego w tej części, w której zgodnie przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku VAT (jeżeli naliczony podatek VAT nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej).

W świetle powyższego, kwota podatku naliczonego dotycząca działań o charakterze reprezentacji (w tym z tytułu usług noclegowych i gastronomicznych), które są ponoszone w związku z działalnością Spółki w celu doprowadzenia do zawarcia umów leasingu, nieodliczona od podatku należnego z uwagi na art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

Zdaniem Spółki, na powyższą ocenę nie ma wpływu fakt, że na gruncie podatku dochodowego wydatki na reprezentację, w szczególności poniesione na usługi noclegowe i gastronomiczne, nie mogą być potrącane jako koszty uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 28 updop). Zakaz zaliczania do kosztów dotyczy bowiem kwoty netto wynikającej z faktury, natomiast nie odnosi się do kwot podatku VAT, które – jak wskazano powyżej - na gruncie updop podlegają odrębnym zasadom rozliczania. Art. 16 ust. 1 pkt 46 lit a tiret drugie updop nie ogranicza prawa do zaliczenia nieodliczonego podatku VAT do kosztów uzyskania przychodów w zależności od rodzaju kosztów, w związku z którymi powstał tenże podatek VAT.

W konsekwencji, nieodliczona kwota podatku naliczonego VAT wynikająca z faktur dokumentujących wydatki reprezentacyjne (w tym usługi gastronomiczne i noclegowe), może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów Spółki. Ani nowelizacja ustawy o VAT, która weszła w życie 1 grudnia 2008 r., ani też zmiany w updop na rok 2009 r. nie regulowały powyższych kwestii i nie wprowadziły zmian w zakresie powyższego uprawnienia. Z tego względu w 2009 r. Spółka może zaliczać nieodliczony podatek VAT do kosztów uzyskania przychodów na takich zasadach, jak do 1 grudnia 2008 r.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów