Samochód osobowy małżonków jako środek trwały?

Przeczytaj także: Budynek na cudzym gruncie jako inwestycja w obcym środku trwałym?

Nie ma przeszkód, aby podatnik mógł zaliczyć do środków trwałych maszyny i urządzenia należące do jego majątku prywatnego. Nie ma też przeszkód, aby taki składnik majątku amortyzować i to nawet w sytuacji, gdy jest on współwłasnością kilu osób. Jak bowiem wskazuje art. 22a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof), amortyzacji podlegają m.in. te maszyny urządzenia i środki transportu, które stanowią własność lub współwłasność podatnika.

Należy jednak tutaj pamiętać, iż inaczej będzie wyglądało ustalenie wartości początkowej takiego środka trwałego. Jak bowiem wskazuje art. 22g ust. 11 updof, w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. I tutaj ustawodawca przewidział jednak pewien wyjątek, który dotyczy właśnie małżonków. Otóż powyższa zasada nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.

Jeżeli zatem małżonka naszego podatnika nie prowadzi działalności gospodarczej, bądź prowadzi taką działalność, ale nie zamierza wykorzystywać w swojej firmie tego samochodu, ten będzie mógł przyjąć, iż podstawą naliczania odpisów amortyzacyjnych będzie pełna wartość początkowa samochodu.

Wartość tę jednak należy prawidłowo określić. Przepisy updof nie wskazują szczególnej procedury jej ustalania w przypadku wprowadzenia prywatnego składnika majątku do firmy, ani też składnika będącego współwłasnością kilku osób. Stosuje się tutaj ogólne zasady określone w ustawie.

I tak, wartością początkową w razie nabycia w drodze kupna jest cena nabycia. Ceną nabycia jest natomiast kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania (w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji itp. – art. 22g ust. 3 updof). Gdy nie jest natomiast możliwe ustalenie ceny nabycia środków trwałych nabytych przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n (co często ma miejsce przy przekazaniu prywatnych składników majątku na potrzeby firmy), wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia (art. 22g ust. 8 updof).

W naszym przypadku podatnik wraz z małżonką posiadają fakturę zakupu przedmiotowego samochodu. Tym samym możliwe jest ustalenie ceny nabycia. Pewne wątpliwości budzi jednak tutaj to, iż cena ta nie odzwierciedla rzeczywistej bieżącej wartości tego samochodu (ma on prawie 6 lat więcej niż było to w chwili zakupu). Czy zatem prawidłowe będzie ustalenie wartości początkowej w oparciu o historyczną cenę zakupu?

Ostatnie interpretacje organów podatkowych wskazują, że postępowanie takie jest jak najbardziej wskazane. Podkreślają one, iż jedynie w sytuacji, gdy nie jest znana cena zakupu, możliwe jest ustalenie wartości początkowej w oparciu o wartość rynkową składnika majątku. Pogląd taki wyraził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 09.02.2009 r. nr IPPB1/415-1403/08-2/IF, z dnia 28.05.2008 r., nr IPPB1/415-390/08-3/JK, z dnia 15.04.2008 r., nr IPPB1/415-55/08-4/AJ, czy Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 25.07.2008 r., nr IBPB1/415-337/08/WRz (KAN-4053/04/08).