Podmioty powiązane: transakcje a sprawozdanie finansowe

Przeczytaj także: KIMSF 18 a przychód z aktywów od klientów

Odpowiedź: Tak, w sprawozdaniach finansowych należy wykazywać dane w pozycjach dotyczących powiązanych jednostek.

Należy tutaj zwrócić uwagę na definicje dotyczące jednostek powiązanych określone w art. 3 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm., dalej: uor). I tak:

1. Jednostki powiązane (art. 3 ust. 1 pkt 43 uor) - jest to jednostka dominująca, znaczący inwestor, jej jednostki zależne, współzależne i stowarzyszone oraz jednostki znajdujące się wraz z jednostką pod wspólną kontrolą, a także wspólnika jednostki współzależnej.
2. Jednostka dominująca (art. 3 ust. 1 pkt 37 uor) - to jednostka będąca spółką handlową lub przedsiębiorstwem państwowym, sprawującą kontrolę nad inną jednostką, a w szczególności:
   • posiadającą bezpośrednio lub pośrednio przez udziały większość ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym innej jednostki (zależnej), także na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, wykonującymi swe prawa głosu zgodnie z wolą jednostki dominującej, lub
   • uprawnioną do kierowania polityką finansową i operacyjną innej jednostki (zależnej) w sposób samodzielny lub przez wyznaczone przez siebie osoby lub jednostki na podstawie umowy zawartej z innymi uprawnionymi do głosu, posiadającymi, na podstawie statutu lub umowy spółki, łącznie z jednostką dominującą, większość ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym, lub
   • uprawnioną do powoływania i odwoływania większości członków organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących innej jednostki (zależnej), lub
   • będącą udziałowcem jednostki, której członkowie zarządu w poprzednim roku obrotowym, w ciągu bieżącego roku obrotowego i do czasu sporządzenia sprawozdania finansowego za bieżący rok obrotowy, stanowią jednocześnie więcej niż połowę składu zarządu tej jednostki (zależnej) lub osoby, które zostały powołane do pełnienia tych funkcji w rezultacie wykonywania przez jednostkę dominującą prawa głosu w organach tej jednostki (zależnej).

Z przedstawionych definicji wynika, że są to jednostki powiązane, czyli w sprawozdaniach finansowych należy wykazywać dane w pozycjach dotyczących powiązanych jednostek.

O powiązaniach między podmiotami - w rozumieniu przepisów ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm., dalej: updop) - mówi się, między innymi, w sytuacji, gdy te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów (art. 11 ust. 4 pkt 2 updop).

Posiadanie udziału w kapitale innego podmiotu oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5% (art. 11 ust. 5a updop).

Zatem transakcja dokonana między dwiema spółkami z o.o., w których 100% udziałów ma ta sama osoba fizyczna, stanowi transakcję między podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów updop. Oznacza to, że jeżeli w wyniku tych powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań (art. 11 ust. 4 w zw. z art. 11 ust. 1 updop).

Może to również oznaczać, że transakcję tę należy udokumentować na zasadach określonych w art. 9a updop (będzie to konieczne, jeśli przekroczony zostanie jeden z limitów określonych w art. 9a ust. 2 updop).

Podstawa prawna:

• art. 3 ust. 1 pkt 37, pkt 43 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. 2009, nr 152, poz. 1223 ze zm.),
• art. 9a oraz art. 11 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Doradztwo dla księgowych plus wszystko, czego potrzebujesz do bezbłędnego rozliczania Twojej firmy, w jednym miejscu. W Portalu FK www.portalfk.pl indywidualnie skonsultujesz się z ekspertami i otrzymasz dostęp do licznych narzędzi ułatwiających pracę.