Skomplikowana proporcja i korekta VAT?

Przeczytaj także: Jak rozliczyć faktury przy proporcji VAT?

Zagadnienie sporne

Sporną kwestią było, czy art. 90 ust.10 pkt 2 uptu nakazujący pominąć w rozliczeniach podatek naliczony do odliczenia, jeżeli proporcja wstępna, tj. wyliczona w oparciu o obroty roku poprzedniego, nie przekroczy 2%, jest zgodny z prawem wspólnotowym.

Stanowisko sądu

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził w pierwszej kolejności, iż zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed prawem krajowym dotyczy także organów administracji państw członkowskich. Zdaniem Sądu zasada ta oznacza, iż "w przypadku kolizji norm stosuje się prawo wspólnotowe, nie uchyla się tym samym sprzecznej normy".

Sąd zwrócił uwagę na art. 173 ust. 2 lit e) Dyrektywy 112, zgodnie z którym Państwa Członkowskie mogą postanowić, że w przypadkach gdy VAT, który nie podlega odliczeniu przez podatnika, jest nieznacznej wartości, będzie on uważany za zerowy. Zdaniem WSA "odstępstwo to zastrzeżone zostało na korzyść podatnika, pozwalając mu odliczyć kwotę większą niż wynikająca z zastosowania proporcji." A zatem "przepis powyższy pozwolił Państwom Członkowskim przyjąć rozwiązanie, zgodnie z którym wysoki poziom proporcji, skutkujący niskimi kwotami podatku VAT, które nie podlegałyby odliczeniu, w rzeczywistości będzie uprawniał podatnika do odliczenia całej (100%) kwoty podatku naliczonego." Odzwierciedleniem zatem tego przepisu w uptu jest art. 90 ust. 10 pkt 1 a nie pkt 2. Wyłączenie zawarte zatem w tym drugim przepisie jest, zdaniem Sądu z powołanym przepisem Dyrektywy ewidentnie sprzeczne. Przepis polskiej ustawy, jak podkreślił WSA nie opiera się też na art. 176 Dyrektywy 112. Tym samym przepis art. 90 ust. 10 pkt 2 uptu zawiera wyłączenie prawa do odliczenia, jakiego to wyłączenia nie przewidują przepisy Dyrektywy 112, co przekłada się na naruszenie zasady neutralności VAT.

Oceniając z kolei przepis art. 91 ust. 1 uptu WSA również wskazał na jego niezgodność z art. 175 ust. 3 Dyrektywy 112, zauważając, iż wszelkie ograniczenia wymogu dokonania korekty należy uznać za sprzeczne z tym właśnie przepisem prawa wspólnotowego. W tym wypadku niezgodne jest wyłączenie możliwości skorygowania kwoty odliczenia dokonanego na podstawie proporcji wstępnej.

Wyrok WSA w Warszawie z dnia 23 listopada 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 1369/09

Pytanie do eksperta: Jak należy stosować przepisy o proporcji i o korekcie z tej proporcji w świetle wyroku WSA z dnia 23 listopada 2009 r.?

Jak zawsze, kiedy mamy do czynienia jedynie z wyrokiem Sądu, a nie ze zmianą przepisów, stosowanie tez postawionych w omawianym wyroku nacechowane musi być ostrożnością. Formalnie bowiem dany wyrok wiąże wyłącznie w konkretnej sprawie, w której był wydany, a dodatkowo ostatnio orzecznictwo sądów administracyjnych wydaje się być pomijane przez organy podatkowe tam, gdzie ogranicza możliwość maksymalizacji wpływów podatkowych - co wcześniej, wobec ogromnego autorytetu tych sądów, zdarzało się raczej rzadko. Ostrożny zatem podatnik stosować będzie przepisy art. 90 i 91 uptu w ich obowiązującym brzmieniu.

Podatnicy, którzy natomiast zechcą doprowadzić swoją sprawę do sądu pokierować mogą się następującymi, bardzo szeroko opisanymi przez WSA zasadami:

1. Możemy od organów administracji wymagać niestosowania niezgodnych z prawem wspólnotowym przepisów polskich,
2. Podatnicy mogą odliczył całość podatku naliczonego w przypadku, gdy proporcja przekroczyła 98% - na podstawie art. 90 ust. 10 pkt 1 uptu, który jest zgodny z Dyrektywą 112,
3. Przepis art. 90 ust. 10 pkt 2 uptu nie jest zgodny z tą Dyrektywą i nie można na jego podstawie pozbawić prawa do odliczenia podatku naliczonego w zakresie wynikającym z proporcji ustalonej na poziomie poniżej 2%, gdyż byłoby to pozbawienie tego prawa od wszelkich kategorii wydatków związanych z prowadzoną działalnością,
4. Podatnikom przysługuje prawo skorygowania odliczenia podatku dokonanego na podstawie proporcji wstępnej ustalonej zgodnie z art. 90 ust. 2-8 uptu, bez względu na poziom tej proporcji oraz wielkość różnicy między proporcją wstępną a ostateczną - wbrew przepisowi art. 91 ust. 1 zd. drugie uptu, który w tym zakresie Sąd ocenił jako niezgodne z prawem wspólnotowym, gdyż wywierałby skutki w zakresie prawa do dokonania korekty odliczenia zgodnie z proporcją ostateczną.
5. Prawo podatników do dokonania korekty należy oceniać tak, jak gdyby przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego na podstawie art. 90 ust. 2 uptu, zgodnie z którym jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, podatnik przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, z zastrzeżeniem jedynie ust. 10 pkt 1, bez stosowania pkt 2 tego ustępu.

Magazyn „Orzecznictwo Podatkowe” co miesiąc prezentuje ważne orzeczenia i komentarze podatkowe. Znajdziesz tu praktyczne rady jak zminimalizować ryzyko, że urząd skarbowy podważy Twoje decyzje oraz poznasz argumenty, które pozwolą Ci wygrać z fiskusem.