Ulga na złe długi a deklaracja VAT

Przeczytaj także: Nieściągalne wierzytelności: korekta podatku

Przypomnijmy, art. 89a ustawy o podatku od towarów i usług mówi, że podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta podatku dotyczy również kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności odpisanej jako nieściągalna lub której nieściągalność została uprawdopodobniona. Nieściągalność wierzytelności uważa się natomiast za uprawdopodobnioną, jeżeli nie została ona uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Powyższe jest możliwe, o ile:

1. dostawa towaru lub świadczenie usług była dokonana na rzecz czynnego podatnika VAT, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji
2. wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny
3. wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty, są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni
4. wierzytelności nie zostały zbyte;
5. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona
6. wierzyciel zawiadomił dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego w trybie art. 89a ustawy, a dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.

Powyższej korekty wierzyciel może dokonać dopiero w rozliczeniu za ten okres, w którym upłynął termin wymieniony w pkt 6, nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym wierzyciel uzyskał potwierdzenie odbioru przez dłużnika tego zawiadomienia. Warunkiem dokonania korekty jest uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru przez dłużnika zawiadomienia wymienionego w pkt 6.

Jak już wskazano we wstępie, ulgę tę wykazuje się bezpośrednio w deklaracji podatkowej (odpowiednio VAT-7, VAT-7K bądź VAT-7D). Poszczególne kwoty ulgi wykazuje się na pierwszej stronie deklaracji, w polach dotyczących odpowiednich stawek podatku (część C: Rozliczenie podatku należnego). I tak przykładowo dla deklaracji VAT-7(11) w przypadku skorzystania z ulgi na złe długi w stosunku do sprzedaży opodatkowanej stawką VAT 3% należy ją uwzględnić w polach 25 i 26, w przypadku gdy byłaby to stawka 7%, odpowiednie zapisy znajdą się w polach 27 i 28, natomiast dla stawki 22% będą to pola 29 i 30.

Pewne wątpliwości budzi jednak kwestia, czy w deklaracji, w której podatnik korzysta z ulgi na złe długi, należy korygować zarówno podstawę opodatkowania i podatek należny, czy tylko podatek należny. Przepisy ulgi mówią co prawda jedynie o korekcie podatku należnego, z drugiej jednak strony w deklaracji tej są korygowane dane z niezapłaconej faktury (czyli także podstawa opodatkowania). Ujęcie w niej skorygowanej podstawy opodatkowania oraz podatku należnego niewątpliwie sprawia, że deklaracja jest bardziej przejrzysta niż w sytuacji, gdy korygowany jest sam podatek. Ustawa o podatku od towarów i usług nie rozstrzyga tej kwestii. Dlatego też zdaniem autora prawidłowe wydają się być obydwie metody tym bardziej, że sama podstawa opodatkowania pozostaje tutaj bez wpływu na wysokość zobowiązania podatkowego.

Należy również pamiętać, iż wraz z deklaracją, w której dokonano korekty, trzeba zawiadomić o niej właściwy dla podatnika urząd skarbowy wraz z podaniem kwot korekty podatku należnego. Obowiązek taki nakłada art. 89a ust. 5 ustawy.

Korekty deklaracji nie dokonuje jednak tylko wierzyciel. Zgodnie z art. 89b ustawy o VAT bowiem dłużnik, który otrzymał zawiadomienie o zamiarze skorzystania z ulgi przez wierzyciela, i nie uregulował należności w terminie 14 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu lub w przypadku jego braku, do odpowiedniego powiększenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur, poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia.

Co za tym idzie, o ile wierzyciel koryguje kwoty wynikające z niezapłaconej faktury na bieżąco, tak dłużnik musi się cofnąć z korektą do deklaracji za ten okres, w którym odliczył podatek naliczony z tej faktury wynikającej.

W przypadku uregulowania należności przez dłużnika po dokonaniu korekty deklaracji, ma on prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym należność uregulował. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek naliczony może zostać zwiększony w odniesieniu do tej części.