Koszty upomnienia a koszty podatkowe

Przeczytaj także: Diety za podróż służbową w kosztach uzyskania przychodu

Nie zawsze przedsiębiorca może wywiązywać się terminowo ze swoich zobowiązań. Mogłoby to bowiem doprowadzić do utraty jego płynności finansowej i zakończyć się nawet likwidacją firmy. Z drugiej strony kontrahent, który czeka na zapłatę za sprzedane towary i usługi ma prawo do otrzymania odsetek za zwłokę w płatności. Często też wzywa swego dłużnika do uregulowania należności i przerzuca na niego koszt sporządzonych wezwań.

Jak stanowią przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej udpof), aby dany wydatek mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów i jednocześnie nie może znaleźć się w katalogu wydatków takich kosztów niestanowiących, który został określony w art. 23 updof. Jednocześnie, na co zwracają uwagę organy podatkowe, wydatek taki musi być racjonalnie uzasadniony.

Wskazane wyżej wydatki (tj. koszty upomnień i odsetek za zwłokę w regulacji swoich zobowiązań wobec kontrahentów) wydają się powyższe warunki spełniać. Nabywane przez przedsiębiorców towary i usługi niewątpliwie służą bowiem osiągnięciu przychodu. W przypadku braku zapłaty na czas, spowodowanej głównie wskazanymi wyżej przesłankami, ponoszą oni dodatkowe opłaty wymienione wcześniej, które jak najbardziej mają gospodarcze i ekonomiczne uzasadnienie. Zdaniem autora należy uznać je, podobnie jak zapłatę za towar czy usługę, jako wydatki służące osiągnięciu (ewentualnie zachowaniu) przychodów prowadzonej firmy, a co za tym idzie, także jako koszty podatkowe. Dodajmy jednak w tym miejscu, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek czy kredytów (art. 23 ust. 1 pkt 32 updof). Co za tym idzie, odsetki takie stają się kosztem dopiero w chwili ich faktycznej zapłaty. Zdaniem autora tak samo należy postąpić w przypadku kosztów upomnień wystosowanych przez kontrahentów, czyli uznać je za koszty uzyskania przychodu dopiero w chwili ich faktycznej zapłaty.

Inaczej jest z odsetkami naliczonymi od zaległości podatkowych. Art. 23 ust. 1 pkt 18 updof stanowi bowiem, iż odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa za koszty uzyskania przychodów uznać nie można, bez względu na to jaki był powód spóźnienia w zapłacie.

Powstaje przy tym pytanie, czy same koszty upomnień zastosowane przez organ podatkowy mogą być do kosztów przedsiębiorcy zaliczone?

Zdaniem autora nie. Trudno tutaj bowiem stwierdzić, że wydatki takie spełniają definicję art. 22 ust. 1 updof. Zaległości podatkowe powstają wskutek niewywiązania się przez podatnika z ciążących na nim obowiązków podatkowych, a co za tym idzie – koszty dochodzenia tych należności przez organy podatkowe nie służą uzyskaniu przychodów.

Niemniej jednak zastanawiająca jest kwestia, dlaczego ustawodawca w katalogu wyłączeń wskazał w takiej sytuacji w katalogu wyłączeń z kosztów odsetki podatkowe – wszak podobnie jak koszty upomnienia także one nie służą uzyskiwaniu przychodów.