Rejestracja VAT a działalność zwolniona z podatku

Przeczytaj także: Zwolnienie z podatku VAT w przepisach krajowych i unijnych

Rozpatrzmy następującą sytuację: Pan Karol zamierza otworzyć działalność gospodarczą w zakresie usług edukacji i pośrednictwa finansowego. Czy w związku z tym musi złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, a jeżeli nie ma takiego obowiązku, czy czynności tej może dopełnić dobrowolnie?

Art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług mówi, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje natomiast (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT) wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z powyższym pan Karol będzie zatem podatnikiem w myśl przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak natomiast stanowi art. 96 ust. 1, podatnicy ci są obowiązani przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej podatkiem VAT złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne (na formularzu VAT-R).

Art. 96 ust. 3 ustawy o VAT dodaje przy tym, że obowiązek rejestracji nie dotyczy podmiotów korzystających ze zwolnienia podmiotowego (określonego w art. 113 ustawy o VAT) bądź podmiotów wykonujących wyłącznie czynności zwolnione z tego podatku (zwolnienie przedmiotowe). Usługi edukacji i pośrednictwa finansowego (z pewnymi wyjątkami) zostały natomiast zwolnione z tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w związku z czym mimo że pan Karol będzie podatnikiem w myśl przepisów ustawy o VAT, zgłoszenia rejestracyjnego składać nie musi.

Art. 96 ust. 3 ustawy o VAT rejestracji takiej jednak nie zabrania, a co za tym idzie, podatnicy wymienieni w poprzednim akapicie mogą zgłoszenie rejestracyjne naczelnikowi urzędu skarbowego złożyć. W takiej sytuacji organ podatkowy dokonuje rejestracji podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako „podatnika VAT zwolnionego” (art. 96 ust. 4 ustawy o VAT).