Umorzenie wierzytelności a koszty podatkowe firmy

Przeczytaj także: Umorzone wierzytelności stanowią koszty podatkowe firmy

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka jawna sprzedaje towary swoim kontrahentom. Transakcje te są opodatkowane podatkiem VAT jak też z niego zwolnione (sprzedaż zarówno w kraju jak i za granicą). Kwota netto ze sprzedaży stanowi przychód w myśl art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Spółka zamierza dokonać umorzenia części wierzytelności swoim kontrahentom zgodnie z art. 508 K.c., tj. poprzez zwolnienie dłużnika z długu, gdzie dłużnik przyjmuje zwolnienie. Powstała wątpliwość, czy wartość netto umorzonej wierzytelności może stanowić koszt uzyskania przychodu, a w przypadku transakcji korzystających ze zwolnienia kosztem takim może być cała wartość umorzonej wierzytelności zaliczonej wcześniej do przychodów? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. u. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ww. ustawy.

W świetle powołanego uregulowania, aby dany wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu zaistnieć muszą łącznie trzy warunki:

* celem poniesienia wydatku (bezpośrednim lub pośrednim) powinno być osiągnięcie przychodu, lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,
* wydatek ten nie może być wymieniony w zawartym w art. 23 ust. 1 ww. ustawy katalogu wydatków i odpisów, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,
* musi być prawidłowo udokumentowany.

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 41 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem tych, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychody należne.

Z powyższych przepisów wynika, że o możliwości zaliczenia umorzonych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów decydują dwa warunki, które muszą zostać spełnione łącznie, a mianowicie:

1. wierzytelność musi być wcześniej zarachowana jako przychód należny,
2. wierzytelność musi zostać umorzona.

Ponadto należy zastrzec, iż przedmiotowa wierzytelność w myśl z art. 23 ust 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być przedawniona.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia umorzonej wierzytelności.

Natomiast zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), wierzytelność jest prawem podatnika i nie ma przeszkód, aby mógł się zrzec w każdej chwili tego prawa. Zrzeczenie się, polega na umorzeniu zobowiązania bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. w oparciu o art. 508 Kodeksu cywilnego, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik przyjmuje zwolnienie. Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, zawartego układu czy też poprzez oświadczenie). Wierzytelność będzie umorzona dopiero wówczas, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on zwolnienie z długu. Dopiero wówczas okoliczność ta, po spełnieniu ustawowych wymogów może rzutować na wysokość podstawy opodatkowania, a w konsekwencji i na wysokość zobowiązania podatkowego.

W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolnicza działalność gospodarcza), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Oznacz to, że przychodem są kwoty bez podatku VAT.

Jeżeli w kwocie nieściągalnej wierzytelności zawarty jest podatek od towarów i usług, to do kosztów uzyskania przychodów zalicza się tylko wierzytelność w kwocie netto (tj. kwocie pomniejszonej o ten podatek). Należny podatek od towarów i usług zawarty w kwocie wierzytelności nie podlegał bowiem zaliczeniu do przychodów należnych, a zatem nie może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów w związku z wyżej cyt. art. 23 ust. 1 pkt 41 ustawy.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż oba warunki decydujące o możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów umorzonej wierzytelności zostaną spełnione. Wierzytelność ta została wcześniej zarachowana do przychodów należnych i Wnioskodawca zamierza umorzyć przedmiotowe wierzytelności zgodnie z wymogami przepisu artykułu 508 Kodeksu cywilnego.

Reasumując mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawne należy stwierdzić, że zawsze do kosztów uzyskania przychodów może być zaliczona tylko kwota, która była wcześniej zarachowana jako przychód należny.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów