Wystawiona faktura VAT a paragon fiskalny

Przeczytaj także: Kasa fiskalna gdy podatnik czynny lub zwolniony z VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: Przedsiębiorca (czynny podatnik VAT) świadczy usługi budowlane polegające na kompleksowej budowie budynków (od fundamentów po dach). Każde zlecenie jest zawarte w formie pisemnej umowy, na której znajduje się m.in. ustalona cena świadczonych usług za poszczególne etapy. Na każdą usługę wystawiana jest także faktura VAT, a płatności za nie nabywcy regulują jedynie w formie przelewów na konto bankowe przedsiębiorcy. Posiada on także kasę fiskalną, na której ewidencjonuje sprzedaż dokonaną na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, przy czym ona także jest każdorazowo potwierdzana fakturami VAT (w skali roku takich faktur jest ok. stu a ich wartość sięga kilkuset tysięcy złotych). Czy przedsiębiorca musi stosować kasę fiskalną, skoro cała sprzedaż i tak jest dokumentowana fakturami, a zapłata za nie każdorazowo następuje na konto bankowe?

Art. 111 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Art. 106 ust. 1 ustawy o VAT mówi natomiast, że podatnicy VAT są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Podatnicy nie mają przy tym obowiązku wystawiania faktur osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób fakturę wystawić trzeba (art. 106 ust. 4 ustawy o VAT).

Przytoczone wyżej przepisy się uzupełniają. Z jednej bowiem strony ustawodawca zobowiązał podatników do wystawiania faktur VAT jedynie na rzecz podatników prowadzących działalność gospodarczą, z drugiej zaś strony sprzedaż na rzecz pozostałych nabywców nakazuje ewidencjonować na kasie fiskalnej.

Czy jednak w przypadku, gdy cała sprzedaż jest dokumentowana fakturami VAT, można zrezygnować z obowiązku ewidencjonowania tej sprzedaży na kasie fiskalnej?

Ustawodawca przewidział szereg zwolnień dla podatników w zakresie obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kasy fiskalnej. W załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących znalazł się wykaz czynności zwolnionych z tego obowiązku. W poz. 38 załącznika natomiast ustawodawca wskazał „Świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.”

Wydawać by się zatem mogło, że nasz przedsiębiorca kasy fiskalnej stosować nie musi (gdyby prowadził stosowną ewidencję, co nie powinno być zbyt dużym problemem). Tutaj ustawodawca zawarł jednak pewne zastrzeżenie. Otóż powyższe zwolnienie nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych usług przed dniem 1 stycznia 2010 r.

Ponieważ przedsiębiorca z przykładu warunku tego nie spełnia, jako że kasę rejestrującą posiadał już wcześniej i sprzedaż przy jej pomocy ewidencjonował, musi nadal urządzenie to stosować. Przypomnijmy, iż w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania (nasz przedsiębiorca ewidencjonuje sprzedaż na kasie fiskalnej i jednocześnie wystawia na te same czynności faktury) zgodnie z §7 ust. 3 rozporządzenia w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, gdy faktura dotyczy sprzedaży zarejestrowanej na kasie fiskalnej, do jej kopii podatnik dołącza paragon dokumentujący tę sprzedaż.

W takim przypadku nie należy faktury ujmować w ewidencji dostawy VAT, gdyż zobowiązanie z niej wynikające znajdzie się w raporcie okresowym z kasy fiskalnej.