Błędna stawka VAT a podatek naliczony

Przeczytaj także: Błędna faktura a odliczenie VAT

Art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że co do zasady w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Kwotę podatku naliczonego stanowi natomiast m.in. (art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT) suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:
a) z tytułu nabycia towarów i usług,
b) potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego,
c) od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu
- z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Ustawodawca zawarł jednak kilka wyjątków od ogólnej reguły, które wskazują, kiedy podatku odliczyć bezwzględnie nie można. Część z nich zostało wymienionych w art. 88 ust. 3a ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

1. sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi:
   a) wystawionymi przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do wystawiania faktur lub faktur korygujących,
   b) w których kwota podatku wykazana na oryginale faktury lub faktury korygującej jest różna od kwoty wykazanej na kopii;
2. transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;
3. wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą tę samą sprzedaż;
4. wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
   a) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności,
   b) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
   c) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności;
5. faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;
6. zaświadczenie z okręgowej stacji kontroli pojazdów określające spełnienie przez dany pojazd samochodowy warunków do pełnego odliczenia VAT zawiera informacje niezgodne ze stanem faktycznym.

W przytoczonym wyżej przepisie ustawodawca zabrania odliczania podatku VAT z faktury, która dokumentuje transakcję niepodlegającą opodatkowaniu lub z tego podatku zwolnioną. Prawodawca w żadnym miejscu w ustawie nie zabrania jednak odliczenia podatku VAT z faktury, w której podatek ten został obliczony wg błędnej stawki i to zarówno w przypadku, gdy stawka tego podatku została zawyżona jak i zaniżona.

Co za tym idzie, z uwagi na brak ustawowych przeciwwskazań podatnik otrzymujący taką fakturę ma prawo do odliczenia z niej podatku naliczonego (pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków nałożonych ustawą).

Oczywiście wystawiona z błędną stawką podatku VAT faktura winna zostać skorygowana. Jednakże do czasu otrzymania jej korekty nabywca ma pełne prawo do odliczenia kwoty tego podatku wynikającej z faktury pierwotnej, oczywiście pod warunkiem, że czynność, którą faktura ta dokumentuje, nie jest z podatku VAT zwolniona bądź w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Podobnie należy postąpić w sytuacji, w której to stawka podatku została wykazana prawidłowo natomiast sam podatek został obliczony błędnie (czyli w której powstał typowy błąd rachunkowy).