Darowizna środka trwałego a dalsza amortyzacja

Przeczytaj także: Darowizna środka trwałego: podatek dochodowy

Rozpatrzmy następującą sytuację: Przedsiębiorca posiada maszynę, którą do tej pory zamortyzował w połowie. Obecnie jego syn otworzył firmę o podobnym profilu działalności. Ponieważ początki zawsze są trudne, przedsiębiorca postanowił pomóc swojemu potomkowi i maszynę tę mu darował. Czy w takiej sytuacji może nadal kontynuować jej amortyzację, jako że pozostała mu jeszcze spora kwota do zaliczenia w koszty?

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Tak mówi art. 888 §1 Kodeksu cywilnego. Pozostałe warunki darowizn regulują dalsze przepisy tego aktu prawnego.

Podstawowym jest jednak to, że poprzez dokonanie darowizny darczyńca nie uzyskuje w zamian żadnego ekwiwalentnego świadczenia. Umowa darowizny ma charakter nieodpłatny.

Co za tym idzie podatnik przekazujący darowiznę nie uzyskuje w takim przypadku przychodu z działalności gospodarczej w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof), mimo że darowany składnik majątku należał do jego przedsiębiorstwa. Ustawa ta ma bowiem zastosowanie tylko do zbycia odpłatnego, czyli takiego, które przyniosło określone korzyści zbywcy (np. umowy sprzedaży).

Nie oznacza to jednak, że darowizna taka nie wywoła u darczyńcy żadnych konsekwencji podatkowych. Zbycie środka trwałego (zarówno czy to w sposób odpłatny czy też nieodpłatny) powoduje bowiem konieczność zaprzestania dokonywanych odpisów amortyzacyjnych. W takim przypadku ostatni odpis należy dokonać w miesiącu, w którym składnik majątku został zbyty.

Co do zasady niezamortyzowana część wartości początkowej środka trwałego w takim przypadku stanowi koszt uzyskania przychodu w chwili dokonania zbycia. W przypadku darowizn jest jednak inaczej. Należy tutaj mieć bowiem na uwadze dwa przepisy. Pierwszy to art. 23 ust. 1 pkt 1 updof, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na:
a) nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
b) nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części,
c) ulepszenie środków trwałych, które zgodnie z art. 22g ust. 17 powiększają wartość środków trwałych, stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych
- wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d, oraz gdy odpłatne zbycie rzeczy i praw jest przedmiotem działalności gospodarczej, a także w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, bez względu na czas ich poniesienia;

Drugi to art. 23 ust. 1 pkt 11 udpof, który zabrania zaliczyć do kosztów darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju (z pewnym wyjątkiem, który akurat w naszym przypadku nie ma zastosowania).

Pierwszy z przytoczonych przepisów mówi zatem, że wydatki poniesione na nabycie, wytworzenie, czy tez ulepszenie środka trwałego w części niezamortyzowanej, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu w przypadku odpłatnego zbycia danego środka trwałego. Drugi z przepisów mówi z kolei, że kosztem podatkowym nie mogą być darowizny.

W związku z powyższym darczyńca z naszego przykładu z tytułu darowizny należącej do jego przedsiębiorstwa maszyny synowi, która nie została jeszcze w całości zamortyzowana, nie będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu jej niezamortyzowanej części.