Odliczenie podatku VAT: przypadki szczególne

Przeczytaj także: Przedwczesna faktura zaliczkowa: rozliczenie VAT

Tak samo więc jak w przypadku podatku należnego, gdzie obowiązek podatkowy został związany z uregulowaniem należności przez kontrahenta, tak przy podatku naliczonym możliwość jego odliczenia została związana z uregulowaniem należności przez podatnika. Należy zwrócić uwagę, iż zarówno w odniesieniu do podatku należnego, jak i podatku naliczonego nie ma mowy o otrzymaniu lub uiszczeniu zapłaty, lecz o uregulowaniu należności, co wskazuje, iż chodzi tu o wszystkie sposoby wygaśnięcia należności w tym np. o potrącenie. Przy czym o ile obowiązek podatkowy w podatku należnym na pewno powstanie (choć odsunięty w czasie), nawet gdy kontrahent nie ureguluje swojej należności, o tyle brak uregulowania należności przez podatnika uniemożliwia mu dokonanie odliczenia.

Przykład
Mały podatnik, korzystający z kasowej metody rozliczeń, w marcu 2011 r. zakupił towar. Za towar ten jednak zapłacił dopiero we wrześniu 2011 r. W tej sytuacji podatnik będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego w rozliczeniu za trzeci kwartał 2011 r. - tj. za kwartał, w którym dokonał zapłaty.

Podstawowym warunkiem nabycia prawa do odliczenia podatku naliczonego przez małego podatnika rozliczającego się z podatku VAT metodą kasową jest więc uregulowanie całej należności wynikającej z otrzymanej od kontrahenta faktury bądź dokonanie zapłaty podatku wynikającego z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji celnych. Odliczenie nie może nastąpić jednak wcześniej niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.

Odliczenie podatku naliczonego przez podatnika rozliczającego się metodą kasową może nastąpić bądź w rozliczeniu za okres, w którym ureguluje należność wynikającą z faktury, z której podatek chce odliczyć, albo też w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów.

6. Otrzymanie korekty faktury VAT - kiedy odliczyć VAT?
W przypadku gdy nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, obniżającą bądź podstawę opodatkowania bądź też sam podatek VAT, jest on obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę korektę faktury otrzymał. Zasada ta określona została w przepisie art. 86 ust. 10a ustawy o VAT.

Przykład
Podatnik w dniu 2 września 2011 r. otrzymał fakturę korygującą, dokumentującą uzyskany rabat z tytułu transakcji dokonanej w lipcu 2011 r. Podatnik potwierdził odbiór faktury korygującej i ujął ją w rozliczeniu za wrzesień 2011 r.

Powołany wyżej przepis art. 86 ust. 10a zawiera również uregulowanie, zgodnie z którym, jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.

Przykład
Podatnik we wrześniu br. otrzymał fakturę korygującą obniżającą VAT naliczony do faktury wystawionej i otrzymanej w sierpniu. Przez niedopatrzenie podatnik nie odliczył w rozliczeniu za sierpień podatku VAT z faktury pierwotnej. Otrzymaną korektę rozliczy więc łącznie z fakturą pierwotną w deklaracji za wrzesień lub październik br.

7. Rozliczenie podatku naliczonego w drodze korekty deklaracji
Mimo niezwykle korzystnego dla podatników, bo aż trzymiesięcznego ogólnego terminu na odliczenie podatku naliczonego, zdarzają się w praktyce sytuacje, w których podatnik z różnych względów w ustawowym terminie nie dokonał odliczenia.

Zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT, w sytuacji gdy podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w wynikającym z przepisów terminie, może on obniżyć kwotę podatku poprzez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Przykład
Podatnik nabył towar w styczniu 2011 r. Zgubił jednak fakturę VAT dokumentującą to nabycie i nie odliczył podatku naliczonego z faktury ani w deklaracji za styczeń, ani też za luty i marzec 2011 r. Porządkując dokumenty odnalazł fakturę we wrześniu 2011 r. Może więc odliczyć podatek naliczony poprzez korektę deklaracji za okres, w którym przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego. W tym przypadku korektę taką może złożyć do końca 2015 r. (5 lat licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do odliczenia).

Pamiętać przy tym należy, że przy dokonywaniu korekty deklaracji, należy mieć na względzie przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.) dotyczące korekt.


Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.