Faktury korygujące: zasady rozliczania VAT

Przeczytaj także: TSUE: potwierdzenie faktury korygującej

Nie w każdym przypadku posiadanie potwierdzenia odbioru faktury korygującej jest konieczne. Na podstawie art. 29 ust. 4b ustawy o VAT, warunku posiadania przez podatnika potwierdzenia odbioru korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi nie stosuje się:

1. w przypadku eksportu towarów, wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, dostawy towarów oraz świadczenia usług, dla których miejsce opodatkowania znajduje się poza terytorium kraju, a także
2. w przypadku sprzedaży energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych oraz usług wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
3. w pozostałych przypadkach, jeżeli w wystawionej fakturze, do której odnosi się korekta, nie wykazano kwoty podatku.

W sytuacjach tych wystarczy samo wystawienie faktur korygujących, by możliwe było ich ujęcie w stosownych ewidencjach, a następnie deklaracji podatkowej.

4. Wyrok TSUE w sprawie potwierdzenia odbioru faktur korygujących

Warto zaznaczyć, iż przedstawione zasady rozliczania podatku VAT w przypadku faktur korygujących - wynikające wprost z ustawy o VAT - nie zawsze są przestrzegane przez podatników, mimo iż organy podatkowe konsekwentnie podtrzymują ich trafność. Problem powstał w wyniku rozbieżnego orzecznictwa sądowego w tym zakresie. Niektóre ze składów orzekających, uznając iż cyt. art. 29 ust. 4a ustawy o VAT stanowi wymóg niewynikający z dyrektywy w sprawie VAT, orzekają iż wymóg posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej nie jest konieczny dla dokonania korekty (tak uznał np. WSA w Gorzowie Wlkp. w wyroku z dnia 26 maja 2010 r., sygn. akt I SA/Go 412/10, oraz WSA w Warszawie w wyroku z dnia 12 listopada 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 1255/09). Inne składy orzekają odmiennie, o czym przekonują nas wyroki WSA w Poznaniu z dnia 15 września 2009 r., sygn. akt I SA/Po 627/09 oraz z dnia 9 marca 2010 r., sygn. akt I SA/Po 1103/09.

Aby zatem uniknąć sporu z organami podatkowymi warto zadbać, aby przed rozliczeniem korekty zmniejszającej zobowiązanie podatkowe podatnik dysponował potwierdzeniem odbioru korekty przez nabywcę.

Omawianą kwestią zajął się również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który w wyroku z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt C-588/10 wydanym na wniosek polskiego Naczelnego Sądu Administracyjnego orzekł, iż:
Wymóg polegający na uzależnieniu obniżenia podstawy opodatkowania wynikającej z pierwotnej faktury od posiadania przez podatnika potwierdzenia otrzymania korekty faktury doręczonego przez nabywcę towarów lub usług mieści się w pojęciu warunków, o których mowa w art. 90 ust. 1 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

TSUE zgodził się więc, że przepis uzależniający prawo do obniżenia podstawy opodatkowania i podatku VAT od potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę jest zgodny z unijną dyrektywą i nie narusza zasady proporcjonalności oraz neutralności podatku.

Trybunał w uzasadnieniu podkreślił jednak, że choć zasady proporcjonalności oraz neutralności podatku VAT nie sprzeciwiają się takiemu wymogowi, to jednak w przypadku gdy uzyskanie przez podatnika będącego dostawcą towarów lub usług, tego rodzaju potwierdzenia w rozsądnym terminie jest niemożliwe, lub nadmiernie utrudnione, to nie można mu odmówić wykazania przed krajowymi organami podatkowymi przy użyciu innych środków, że dochował on należytej staranności w okolicznościach danej sprawy celem upewnienia się, że nabywca jest w posiadaniu korekty faktury i że zapoznał się z nią, oraz że dana transakcja została w rzeczywistości zrealizowana na warunkach określonych w korekcie faktury.

W tym celu - jak dodał TSUE - mogą posłużyć kopie korekty faktury i pisma z przypomnieniem skierowane do nabywcy celem wysłania potwierdzenia odbioru, oraz dowody zapłaty lub przedłożenie dokumentów księgowych umożliwiających określenie kwoty rzeczywiście zapłaconej na rzecz podatnika z tytułu danej transakcji przez nabywcę.

Wyrok ten - szeroko komentowany w prasie - zdaniem redakcji nie uprawnia jednak do wniosku, iż obecnie w każdym przypadku dopuszczalna jest korekta podatku należnego na podstawie wystawionej faktury korygującej. Zauważyć bowiem należy, że dla dokonania tej korekty wystawca faktury musi być pewny, że w istocie korekta dotarła do adresata, mimo iż nie jest on skłonny do potwierdzenia tego faktu. Skoro bowiem sprzedawca dokonuje korekty zmniejszającej wysokość podatku należnego, to symetryczne powinno być działanie nabywcy, zmniejszającego kwotę podatku naliczonego. Jednostronne działanie wystawcy faktury w konsekwencji prowadziłoby do uszczuplenia należności wobec budżetu.

Jeżeli kontrahent (nabywca towarów lub usług) otrzymujący fakturę korygującą zmniejszającą wysokość podatku naliczonego nie dostosuje się do przepisów nakazujących mu ujęcie tej korekty w deklaracji podatkowej, wówczas skutki podatkowe spoczną na tym nabywcy. Żeby jednak tak się stało dostawca musi posiadać dowody, że dopełnił wszelkich czynności, aby upewnić się, że nabywca rzeczywiście otrzymał fakturę korygującą.


Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.