Użyczenie firmowego samochodu: podatek VAT

Przeczytaj także: Rząd kopie małe firmy, czyli jazda samochodem osobowym z podatkiem VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku VAT, opodatkowaniu nim podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Definicja odpłatnego świadczenia usług została podana w art. 8 tejże ustawy. Jest nim w zasadzie każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).

W ust. 2 przytoczonego przepisu ustawodawca wskazał także, jakie czynności uznaje się na równi z odpłatnym świadczeniem usług (pomimo tego, że w rzeczywistości takowymi nie są – nie przynoszą świadczeniodawcy korzyści). Mianowicie za odpłatne świadczenie usług uznawane jest:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów;
2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zgodnie zatem z przytoczonym przepisem, jeżeli podatnik zamierza użyczyć nieodpłatnie innej osobie (czy też firmie) składnik majątku swojego przedsiębiorstwa, na zlecenie niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą, czynność taka co do zasady jest traktowana jako podlegająca opodatkowaniu (zrównana z odpłatnym świadczeniem usług). Będzie tak jednak tylko wtedy, gdy przy nabyciu tego składnika majątku podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT (w całości lub części).

Powyższe tyczy się także użyczenia firmowych samochodów. Trzeba jednak w tym miejscu podkreślić, że w zakresie odliczenia podatku naliczonego od zakupu takich pojazdów mogą wystąpić aż trzy różne sytuacje.

Otóż przy nabyciu firmowego auta podatnikowi mogło nie przysługiwać prawo do odliczenia podatku w ogóle. Z taką sytuacją mamy do czynienia wówczas, gdy np. samochód został kupiony na podstawie umowy kupna sprzedaży (od osoby prywatnej), czy też przy zastosowaniu opodatkowania marżą. Oczywiście to nie jedyne przypadki, gdzie nabycie samochodu nie rodzi prawa podatnika do odliczenia VAT, a jedynie przykłady.

Druga sytuacja dotyczy nabytych z VAT-em samochodów osobowych. Tutaj bowiem ustawodawca wprowadził ograniczenie w wysokości jego odliczeniu (odliczyć można jedynie 60% kwoty podatku wykazanej na fakturze zakupu, nie więcej jednak niż 6 tys. zł).

W sytuacji trzeciej z kolei podatnik ma prawo do pełnego odliczenia podatku VAT, z czym mamy do czynienia przede wszystkim w przypadku zakupu samochodów ciężarowych i specjalnych.

Opierając się zatem na powyższym można dojść do wniosku, że nieodpłatne użyczenie samochodu firmy, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało ograniczone tudzież pełne prawo do odliczenia podatku VAT (wskazane wyżej sytuacje druga i trzecia), jest traktowane jak odpłatne świadczenie usług. Jedynie użyczenie samochodu nabytego w sposób określony w sytuacji pierwszej, nie będzie rodziło obowiązku wykazania z tego tytułu VAT należnego.

Niemniej obecnie należy brać pod uwagę także zapisy art. 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o VAT oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. nr 247, poz. 1652 ze zm.). Zgodnie z nim w okresie od 01 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. w przypadku wykorzystywania przez podatnika, na cele niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, przy nabyciu których kwotę podatku naliczonego stanowiło 50% lub 60% kwoty podatku m.in. określonej w fakturze - nie więcej jednak niż odpowiednio 5 tys. zł lub 6 tys. zł, nie stosuje się art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym obecnie użyczenie firmowego samochodu będzie traktowane jako odpłatne świadczenie usług jedynie w przypadku, gdy podatnikowi przysługiwało pełne prawo do odliczenia podatku VAT.