Eksport towaru: stawka VAT i obowiązek podatkowy

Przeczytaj także: Eksport towaru: powstanie obowiązku podatkowego

Rozpatrzmy następującą sytuację: Polska firma dokonała sprzedaży towarów na rzecz kontrahenta z Rosji. Towar został wydany (organizacją transportu zajął się nabywca, podstawiając w umówionym terminie samochód pod magazyn sprzedawcy) oraz fakturę wystawiono 27 kwietnia 2012 r. Na fakturze wskazano stawkę podatku VAT 0%. Jednakże polska firma weszła w posiadanie dokumentów potwierdzających wywóz towaru dopiero 21 maja 2012 r. Jak w takim przypadku rozliczyć transakcję z punktu widzenia podatku VAT? Czy faktura została wystawiona prawidłowo?

Przede wszystkim należy pamiętać, iż w obecnym stanie prawnym ustawodawca nie przewidział szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego w stosunku do eksportu towaru. Stosuje się tutaj zasadę ogólną wynikającą z art. 19 ust. 1 w zw. z ust. 4 ustawy o VAT, który to mówi, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru przy czym jeżeli dostawa taka winna być potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej wystawienia, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

W naszym przypadku wydanie towaru nastąpiło dnia 27 kwietnia i tego samego dnia wystawiono na powyższe fakturę VAT. Co za tym idzie, także w tym dniu powstał obowiązek podatkowy. Prawidłowo także wystawiono fakturę. W eksporcie bowiem ustawodawca nakazuje stosować stawkę podatku w wysokości 0%, z tym że nałożył tutaj dodatkowe obowiązki dokumentacyjne.

W zakresie określenia prawidłowej stawki VAT trzeba jednak wspomnieć, że ustawa określa dwa rodzaje eksportu: bezpośredni i pośredni. W naszym przypadku występuje ten drugi. Przypomnijmy, że eksportem takim jest (zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy o VAT) potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej w wykonaniu odpłatnej dostawy, jeżeli wywóz jest dokonany przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz (z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę dla celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych).
To, z jakim rodzajem eksportu mamy do czynienia, jest bardzo istotne z punktu widzenia dokumentacji, której ustawodawca wymaga do zastosowania stawki podatku VAT w wysokości 0%. Otóż podatnik ma tutaj prawo do tej stawki podatku, jeżeli przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, posiada kopię dokumentu, w którym urząd celny określony w przepisach celnych potwierdził wywóz tych towarów poza terytorium Unii Europejskiej. Z dokumentu tego musi wynikać tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu.

W naszym przypadku obowiązek podatkowy powstał w kwietniu, zaś stosowne dokumenty dotarły do sprzedawcy 21 maja, a więc przed terminem złożenia deklaracji za kwiecień. Co za tym idzie, już w deklaracji za ten właśnie miesiąc podatnik winien wykazać eksport towaru wg stawki 0%.

Ustawodawca wskazuje przy tym, jak należy się zachować, jeżeli we wskazanym wyżej terminie dokumenty do sprzedawcy nie dotrą. Otóż w takiej sytuacji podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji VAT za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%, pod warunkiem otrzymania stosownych dokumentów przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres. Jeżeli i w tym terminie dokumentacja nie znajdzie się w posiadaniu podatnika winien on tę dostawę wykazać jako dostawę z zastosowaniem stawki właściwej dla dostawy tego towaru na terytorium kraju.

Otrzymanie przez podatnika stosownej dokumentacji w terminie późniejszym niż określone wyżej upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik ją otrzymał (nie występuje tutaj korekta wstecz).