Usługi hotelowe: opłata za rezerwację a podatek VAT

Przeczytaj także: Zadatek jako odszkodowanie a rozliczenie VAT

Charakter prawny opłaty rezerwacyjnej
W celu określenia sposobu opodatkowania opłat rezerwacyjnych regulowanych na poczet usług hotelarskich trzeba najpierw dokonać ustalenia ich charakteru prawnego. W pierwszej bowiem kolejności należy zwrócić uwagę, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega w myśl art. 5 ust. 1 odpłatna dostawa towarów oraz świadczenie usług. Jednakże od tejże zasady ustawodawca przewidział wyjątek w art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej: ustawą o VAT), zgodnie z którym opodatkowaniu VAT w dacie ich otrzymania podlegają zaliczki, przedpłaty, zadatki oraz raty. W tym miejscu należy zatem zastanowić się, czy niezależnie od nazwy tzw. opłaty rezerwacyjne stanowią zaliczki, o których mowa w art. 19 ust. 11 ustawy o VAT.

Ustawodawca nie określił definicji zaliczki na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Instytucja zaliczki została natomiast unormowana w art. 743 Kodeksu cywilnego w odniesieniu do umowy zlecenia. Stosownie do treści cytowanego przepisu, zaliczki może żądać przyjmujący zlecenie, jeżeli wykonanie zlecenia wymaga wydatków. Tym samym pojęcia "zaliczka" używa się na określenie pewnej kwoty pieniężnej świadczonej drugiej stronie, na poczet wykonania umowy. Zaliczka nie powoduje zatem powstania roszczeń o charakterze odszkodowawczym, na wypadek niewykonania umowy. Jest ona z zasady zaliczana na poczet zawartej umowy.

Przy omawianiu zagadnienia zaliczek na poczet dokonania przyszłych transakcji, należy zwrócić uwagę na stanowisko prezentowane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dawniej: Europejski Trybunał Sprawiedliwości) w precedensowym wyroku z dnia 21 lutego 2006 r. w sprawie BUPA Hospitals Ltd., Goldsborough Developments Ltd przeciwko Commissioners (sygn. C-419/02) , w którym to orzeczeniu Trybunał uznał, iż „zapłata następująca przed wykonaniem dostawy nieokreślonych towarów rodzajowo wykazanych na liście, z której nabywca może w przyszłości wybrać jeden lub kilka artykułów albo nie wybrać żadnego, w okolicznościach gdzie nabywca może w każdym razie zawsze jednostronnie wypowiedzieć umowę i odzyskać zapłaconą kwotę niewykorzystaną jeszcze do nabycia towarów wskazanych na liście, lecz niewyszczególnionych przez nabywcę, nie może być uznana za dokonaną przed wykonaniem dostawy towarów lub świadczenia usług, a zatem nie powoduje ona, iż podatek staje się wymagalny w momencie otrzymania płatności i od jej wysokości” . Trybunał podkreślił, że instytucja przedpłaty nie jest odrębnym przedmiotem opodatkowania, a jedynie powoduje przyspieszenie powstania obowiązku podatkowego wynikającego ze zdarzenia opodatkowanego np. wykonania usługi. Jednakże, aby obowiązek podatkowy powstał wraz z dokonaniem przedpłaty, niezbędne jest to by w chwili dokonywania przedpłaty znane były stronom wszystkie istotne dane dotyczące przyszłej transakcji, z którą związana jest przedpłata.
Mając na względzie powyższe orzeczenie Trybunału, należałoby wyrazić pogląd, iż opłaty rezerwacyjne regulowane na poczet konkretnych usług hotelarskich, mimo przyjętej nazwy, stanowią zaliczki na poczet świadczenia usług. Tym samym powinny zostać opodatkowane z chwilą ich otrzymania. Jednocześnie oprócz obowiązku rozliczenia podatku VAT podatnik jest zobligowany do udokumentowania otrzymania zaliczki. Powyższe będzie jednak uzależnione od statusu prawnego klienta. Bowiem w przypadku klienta, który jest prowadzącym działalność gospodarczą otrzymując zaliczkę hotel będzie zobligowany stosownie do § 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (zwanego dalej: rozporządzeniem) do wystawienia faktury VAT w terminie 7 dni od daty otrzymania zaliczki. Zatem, o ile zaliczkowane usługi zostaną wykonane w terminie 7 dni od daty otrzymania zaliczki, będzie można wystawić jedną fakturę dokumentującą zarówno otrzymanie zaliczki, jak również wykonanie usługi. Trzeba jednak mieć na uwadze, że przedmiotowa faktura powinna zostać wystawiona nie później niż 7 dnia licząc od momentu otrzymania opłaty.