Amortyzacja a zarządzanie stratą podatkową

Przeczytaj także: Strata podatkowa a zaliczki na podatek w trakcie roku

…potem podwyższenie
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na pewne wątpliwości związane z możliwością ponownego podwyższenia wcześniej obniżonych przez podatnika stawek amortyzacyjnych (oczywiście do wartości nie wyższych niż te wynikające z Wykazu). Otóż zarówno w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych ustawodawca zawarł regulację, zgodnie z treścią której podatnicy mogą obniżać stawki amortyzacyjne znajdujące się w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Obie ustawy nie zawierają regulacji, które wprost przyznawałby podatnikowi prawo do podwyższania uprzednio obniżonych stawek amortyzacyjnych. Tym niemniej należy wyraźnie stwierdzić, iż skoro ustawodawca dopuścił możliwość obniżania stawek amortyzacyjnych, a jednocześnie określił maksymalny ich poziom to za uzasadniony należy uznać pogląd zgodnie z którym dopuszczalnym będzie ponowne podwyższenie stawek amortyzacyjnych do wartości nie wyższych niż te określone w Wykazie. Możliwe zatem będzie obniżenie stawek amortyzacji jedynie w odniesieniu do okresu w którym przedsiębiorca będzie ratował stratę podatkową. W momencie gdy osiągnie zamierzony efekt, będzie mógł od nowego roku podatkowego na powrót podnieść stawkę.

Przykładowo, podatnik, z uwagi na niski poziom dochodów w latach 2008-2011 nie miał możliwości rozliczenia całej straty poniesionej w 2007r. Kwota nieodliczonej straty wynosi 200 tys., zaś przychód, jaki planuje osiągnąć podatnik w 2012r. kształtuje się na poziomie 100 tys. Gdyby podatnik nie podjął żadnych działań, straciłby możliwość odliczenia od dochodu kwoty 100 tys. co w praktyce oznaczałoby zwiększenie wymiaru opodatkowania o 19 tys. (przy stawce podatku 19%). Aby uniknąć takiego efektu zdecydował się na obniżenie stawek amortyzacyjnych w stosunku do firmowych samochodów i zredukował roczną wielkość odpisów amortyzacyjnych ze 120 tys. (według stawek z Wykazu) na 20 tys. Zmniejszenie kosztów o 100 tys. spowodowało wzrost dochodu do poziomu 200 tys. i możliwość odliczenia reszty straty. Nie ma przeszkód, aby począwszy od 2013r. podatnik nie wrócił do stosowania wyższych stawek.

Wyjątek od zasady ogólnej
W odniesieniu do obniżania stawek amortyzacyjnych w celu zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów należy zwrócić uwagę na brzmienie przepisu art. 16i ust. 5 updop (art.. 22i ust. 5 updof) który posługuje się sformułowaniem "w szczególności". W praktyce oznacza to ograniczenie możliwości obniżenia stawek tylko do niektórych składników majątkowych. Ustawodawca wyłączył tą możliwość w odniesieniu do wartości niematerialnych i prawnych. Zgodnie bowiem z art. 16m ust. 3 updop (analogicznie 22m ust. 3 updof) podatnicy ustalają stawki amortyzacyjne dla poszczególnych wartości niematerialnych i prawnych na cały okres amortyzacji przed rozpoczęciem dokonywania odpisów amortyzacyjnych. W praktyce oznacza to, iż raz wybrana stawka nie może ulegać żadnym modyfikacjom przez cały okres trwania amortyzacji.

Amortyzacja na przestrzeni lat zamiast amortyzacji jednorazowej
W kontekście możliwych działań podatnika w zakresie polityki amortyzacyjnej warto wskazać na jeszcze jeden, poza obniżaniem stawek amortyzacyjnych, sposób zmniejszenia kosztów i wygenerowania wyższego przychodu pozwalającego efektywnie rozliczyć stratę. Powszechną praktyką jest jednorazowe zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów tzw. niskocennych składników majątkowych, czyli składników, których wartość początkowa nie przekracza 3500 zł. Jeżeli podatnik dokonuje częstych nabyć tego typu składników majątkowych podwyższenie kosztów w skali roku może być znaczne. Podatnicy często zapominają, iż w takim przypadku możliwe jest amortyzowanie takich środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych na zasadach ogólnych. Pozwoli to na rozłożenie w czasie wydatków na ich zakup ( i zmniejszenie kosztów), co w aspekcie „ratowania” straty podatkowej jest, jak już wskazywano, rezultatem niezwykle pożądanym.