Sprzedaż samochodu po likwidacji firmy gdy strata podatkowa

Przeczytaj także: Likwidacja firmy: sprzedaż samochodu i strata podatkowa

Sama likwidacja firmy nie powoduje powstania przychodu i obowiązku zapłaty podatku od pozostałych na dzień likwidacji składników majątku. Ten jednak może wystąpić, gdy podatnik postanowi je odpłatnie zbyć. Mimo powstania przychodu z firmy już po jej likwidacji niekoniecznie podatek musi jednakże wystąpić. Dlaczego?

Art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że przychodami z działalności gospodarczej są także przychody z odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie. Art. 14 ust. 3 pkt 12 lit. a) ustawy dodaje tutaj jednak, że do przychodów takich nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia tych składników majątku, które pozostały na dzień likwidacji firmy, a w stosunku do których od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja działalności gospodarczej, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Co za tym idzie, z przytoczonych regulacji wynika, że przychód z firmy może powstać nawet do 6 lat po jej likwidacji, gdy w tym czasie podatnik postanowi sprzedać składnik majątku wcześniej do tej firmy należący. Odmiennie traktowane są jedynie nieruchomości mieszkalne wykorzystywane w działalności w czasie jej trwania(sprzedaży których do przychodów z firmy się nie zalicza, o czym mówi art. 14 ust. 2c ustawy).

Art. 24 ust. 3a ustawy dodaje tutaj, że w razie likwidacji działalności podatnik winien sporządzić wykaz składników majątku na dzień jej likwidacji. Wykaz taki powinien minimum zawierać: liczbę porządkową, określenie (nazwę) składnika majątku, datę nabycia składnika majątku, kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych oraz wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień wystąpienia lub likwidacji. Wykaz ten ma za zadanie ułatwić podatnikom prawidłowe ewentualne opodatkowanie sprzedaży składników majątku firmy po jej likwidacji.

Co do zasady podatnik sam (ewentualnie w porozumieniu z nabywcą) określa cenę sprzedaży. Jednakże przy sprzedaży składników firmy po jej likwidacji warto mieć na uwadze regulację zawartą w art. 14 ust. 7 ustawy, która do ich sprzedaży nakazuje stosować odpowiednio przepisy art. 19. Co to oznacza? Otóż jeżeli cena sprzedaży będzie tutaj znacznie odbiegać od wartości rynkowej, a podatnik – na wezwanie organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej – nie wskaże przyczyny uzasadniającej przyjęcie ceny niższej lub nie zmieni wartości przedmiotu sprzedaży, fiskus określi tę wartość z udziałem biegłego. Trzeba pamiętać także, że jeżeli wartość ustalona w powyższy sposób przez fiskusa będzie odbiegać co najmniej o 33% od wartości podanej przez podatnika, jego obciążą koszty opinii biegłego.

Sposób opodatkowania
W przypadku sprzedaży składnika majątku po likwidacji firmy, która to będzie stanowić przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, należy stosować zasady opodatkowania, które miały zastosowanie do podatnika na dzień likwidacji. Podatnik, który korzystał z ryczałtu ewidencjonowanego, zapłaci zatem z tego tytułu z reguły 3% podatek od uzyskanego ze sprzedaży przychodu. W przypadku podatników opodatkowanych skalą bądź podatkiem liniowym opodatkowany będzie natomiast dochód. Sposób jego ustalenia ustawodawca zawarł w art. 24 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z nim dochodem jest różnica pomiędzy przychodami z odpłatnego zbycia składników majątku a wydatkami na ich nabycie, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie.

Jak nietrudno się domyślić, w przypadku sprzedaży samochodu stanowiącego wcześniej środek trwały firmy, wskazanymi wyżej wydatkami będzie niezamortyzowana część wartości początkowej tego składnika majątku. Niestety taka konstrukcja art. 24 ust. 3b ustawy wywołuje pewne problemy interpretacyjne, m.in. w przypadku samochodów osobowych, w stosunku do których podatnikowi nie przysługiwało prawo do zaliczenia w koszty całego odpisu amortyzacyjnego, a jedynie jego część z uwagi na wartość początkową pojazdu przekraczającą równowartość 20 tys. euro.

Z literalnego brzmienia przepisu wynika, że część dokonywanych odpisów amortyzacyjnych niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodu w czasie ich wykorzystywania w firmie z uwagi na przekroczenie wskazanego limitu, przy sprzedaży samochodu po likwidacji działalności gospodarczej będzie pomniejszać dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Niemniej przyjęcie takiej wykładni przepisu różnicuje sytuację podatników ze względu na moment zbycia składników majątku wykorzystywanych w działalności gospodarczej (jako że w przypadku sprzedaży takiego samochodu w trakcie trwania działalności kosztem podatkowym są jedynie wydatki na jego nabycie lub wytworzenie pomniejszone o pełną wartość dokonanych odpisów amortyzacyjnych, a więc także w tej części, w której nie zostały zaliczone w ciężar kosztów uzyskania przychodu).

Sprzedaż pozostałego na dzień likwidacji składnika majątku, mimo powstania przychodu ze źródła jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, nie zawsze musi oznaczać powstanie podatku do zapłaty. Będzie tak w sytuacji, gdy cena sprzedaży (a więc przychód) jest niższa od wydatków na jego nabycie niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Brak zapłaty podatku może jednak spowodować także poniesiona na działalności gospodarczej wcześniej strata podatkowa. Zgodnie bowiem z art. 9 ust. 3 ustawy, o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Co za tym idzie, ponieważ dochód ze sprzedaży środka trwałego pozostałego na dzień likwidacji firmy stanowi dochód z działalności gospodarczej, można go obniżyć o odpowiednią część straty podatkowej poniesionej w latach ubiegłych z tego właśnie źródła przychodów.