Rozliczenie roczne: strata gdy składki ZUS wyższe niż dochód?

Przeczytaj także: Śmierć podatnika: strata podatkowa u spadkobiercy

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca jest wspólnikiem spółki cywilnej. Z tego tytułu płaci podatek liniowy. Dochód spółki za rok 2012 był bardzo niski, przypadający na wnioskodawcę wyniósł zaledwie 855,57 zł w skali roku. Wnioskodawca zapłacił przy tym składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości 8 039,75 zł. Dochody z działalności gospodarczej są jedynymi, jakie wnioskodawca osiągał w roku 2012. Zadał pytanie, czy różnica między zapłaconymi składkami ZUS a osiągniętym dochodem stanowi stratę, którą będzie mógł rozliczyć w kolejnych latach? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24 - 25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zatem, w myśl powyższego, strata powstaje w sytuacji gdy przychody z danego źródła są niższe od kosztów, które poniesiono na ich uzyskanie.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. bzyxx - Fotolia.com

Rozliczenie roczne: strata gdy składki ZUS wyższe niż dochód?

Strata powstaje wyłącznie w sytuacji, gdy koszty uzyskania przychodu przekraczają sumę przychodów. Nie powoduje powstania straty sytuacja, kiedy podatnik obliczony dochód pomniejsza o składki na ubezpieczenie społeczne.

W myśl art. 9 ust. 3 cyt. ustawy, o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Natomiast art. 9 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przepis ust. 3 nie ma zastosowania do strat:
1. z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, oraz
2. ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż strata nie jest podatkowo obojętna, bowiem ustawodawca zawarł uregulowania, zgodnie z którymi strata ze źródła przychodów może być rozliczana przez podatnika w następnych latach podatkowych z tego źródła. Strata jest nadwyżką kosztów uzyskania przychodów nad sumą przychodów i określana jest za rok podatkowy.

Zgodnie bowiem z art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących - odliczenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy, oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl natomiast art. 26 ust. 13a ww. ustawy, wydatki na cele określone w ust. 1 podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Z powyższego wynika, iż podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą (także w formie spółek osobowych, w tym spółek cywilnych) mają możliwość wyboru, czy składki, opłacane przez nich na własne ubezpieczenie społeczne, będą zaliczać na bieżąco do kosztów uzyskania przychodu prowadzonej działalności, czy też odliczać od dochodu w składanym zeznaniu podatkowym, uwzględniając jednocześnie ich wysokość przy ustalaniu zaliczki na podatek dochodowy. Przy czym, jeżeli podatnik zdecyduje się odliczać składki od dochodu, traci jednocześnie prawo do zaliczania tych składek do kosztów uzyskania przychodu. (…)

Reasumując, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa, wskazać należy, iż różnica pomiędzy osiągniętym dochodem i zapłaconymi składkami na ubezpieczenie społeczne nie stanowi straty, którą Wnioskodawca mógłby rozliczyć w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych.

Strata powstaje wyłącznie w sytuacji, gdy koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów. Nie powoduje powstania straty sytuacja, kiedy Wnioskodawca obliczony dochód pomniejsza o składki na ubezpieczenie społeczne, co znajduje odzwierciedlenie w przedmiotowej sprawie.

A zatem, w przypadku gdy podatnik nie zaliczał w trakcie roku podatkowego składek na ubezpieczenie społeczne do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej wówczas w zeznaniu podatkowym może odliczyć ww. składki wyłącznie do wysokości uzyskanego za dany rok podatkowy dochodu. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów