Usługi transportowe: ustawa o VAT sprzeczna z prawem unijnym

Przeczytaj także: Należyta staranność w branży transportowej na gruncie podatku VAT

Z uwagi na powyższe, 8 sierpnia 2013 r. została wydana interpretacja ogólna Ministra Finansów, w której uwzględniono tezy przedstawione przez Trybunał i wskazano w jaki sposób należy ustalać obowiązek podatkowy dla usług wymienionych w art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a i b (interpretacja nr PT3/033/2/323/AEW/13/RD82408). W ocenie Ministra, to do podatnika należy wybór czy przy świadczeniu usług transportowych i spedycyjnych znajdzie zastosowanie moment powstania obowiązku podatkowego zgodnie z ww. przepisem czy też:

• podatnik nie obowiązany do wystawienia faktury rozpozna obowiązek podatkowy w chwili wykonania usługi (zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT) lub
• podatnik zobowiązany do wystawienia faktury rozpozna obowiązek podatkowy z chwilą wystawienia faktury jednak nie później niż w siódmym dniu licząc od dnia wykonania usługi (na podstawie art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).

Można mieć wątpliwości czy zasadnie Minister Finansów zawęził interpretację ogólną wyłącznie do usług transportowych i spedycyjnych, wymienionych w art. 19 ust. 13 pkt 2 lit a i b. Prawdą jednak jest, że Trybunał w swojej sentencji wyraźnie odniósł się do usług transportowych i spedycyjnych. Należy jednak zauważyć, że szczególny moment powstawania obowiązku podatkowego, który może być uznany za naruszający przepisy unijne dotyczy również innego typu transakcji wskazanych w art. 19 ust. 13 ustawy o VAT m.in.: dostawy energii elektrycznej, gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych czy dostawy mediów (art. 19 ust. 13 pkt 1 ustawy), usług w portach morskich i handlowych, a także usług budowlanych i budowlano-montażowych (art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. c i d), usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej (art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o VAT), usług komunikacji miejskiej (art. 19 ust. 13 pkt 7), czynności polegających na drukowaniu książek, gazet czy czasopism (art. 19 ust. 13 pkt 8), usług wskazanych w art. 28l pkt 1 ustawy o VAT (usługi sprzedaży praw lub udzielania licencji i sublicencji, przeniesienia lub cesji praw autorskich, patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych, oddania do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, albo innych pokrewnych praw – dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 9 ustawy o VAT), ustanowienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego lub ustanowienia na rzecz członka spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lub ustanowienia na rzecz członka odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, lub przeniesienia własności lokalu w rozumieniu przepisów o spółdzielniach mieszkaniowych bądź przeniesienia na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej własności domu jednorodzinnego w rozumieniu ww. przepisów (art. 19 ust. 13 pkt 10 ustawy o VAT). Podobnie w przypadku dostaw lokali i budynków (art. 19 ust. 10 ustawy o VAT) lub wydania towarów na podstawie umowy komisu. U komitenta obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez komitenta zapłaty za wydany towar, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dostawy towarów dokonanej przez komisanta (art. 19 ust. 16a ustawy o VAT). W świetle tez Trybunału także te przepisy należałoby uznać za sprzeczne z regulacjami Dyrektywy 2006/112. Wątpliwości w zakresie zgodności polskich regulacji z przepisami unijnymi dot. powstania obowiązku podatkowego można mieć również w przypadku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste (art. 19 ust. 16b) czy też przy dostawie towarów za pośrednictwem automatów (art. 19 ust. 17 ustawy o VAT).

Od nowego roku wejdą w życie nowe regulacje określające moment powstania obowiązku podatkowego. Zostanie m.in. zniesiony szczególny moment powstania obowiązku podatkowego dla usług transportowych i spedycyjnych, który był przedmiotem orzeczenia Trybunału – obowiązek powstanie na zasadach ogólnych tj. z chwilą wykonania usługi (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu od 1 stycznia 2014 r.). Z tego też względu, wydana interpretacja ogólna będzie miała zastosowanie tylko do końca 2013 r.

Co więcej, w nowych przepisach ustawodawca przewidział szczególny moment m.in. dla dostaw energii elektrycznej lub usług telekomunikacyjnych (art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT). W przypadku świadczenia tego rodzaju usług obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą wystawienia faktury, jednak nie później niż z upływem terminu płatności. Należy zauważyć, że Dyrektywa 2006/112 nie wiąże terminu, w którym podatek VAT staje się wymagalny z upływem terminu płatności. Zgodność tej regulacji z przepisami unijnymi mogłaby być kwestionowana.


Podstawa prawna:
Art. 19 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.) oraz art. 19a znowelizowanej ustawy o podatku od towarów i usług, który wejdzie w życie 1 stycznia 2014 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 35).