Ślub a roczne rozliczenie podatkowe wspólne z dzieckiem

Przeczytaj także: Najem domku letniskowego na ryczałcie a wspólne rozliczenie

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Od 2005 r. wnioskodawczyni jest osobą rozwiedzioną, samotnie wychowującą córkę urodzoną w 1993 r. W listopadzie 2012 r. zawarła ona ponownie związek małżeński. Za ten rok złożyła jeszcze rozliczenie podatkowe wskazując preferencyjny sposób rozliczenia, tj. jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Sposób takiego rozliczenia zakwestionował jednak urząd skarbowy. Jego zdaniem zastosowanie preferencji nie było możliwe, gdyż na 31 grudnia 2012 r. wnioskodawczyni była osobą zamężną. W związku z powyższym zadała ona pytanie, czy mogła za rok 2012 rozliczyć się jako samotna matka? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej
- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Photofollies - Fotolia.com

Ślub a roczne rozliczenie podatkowe wspólne z dzieckiem

Ustawodawca posługuje się zwrotem "osoby samotnie wychowującej w roku podatkowym", a nie "osoby samotnie wychowującej przez cały rok podatkowy". Oznacza to, że wystarczającym jest, aby taki stan zaistniał w ciągu roku podatkowego, a nie trwał przez cały rok.

W myśl art. 6 ust. 5 ww. ustawy za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Stosownie do art. 6 ust. 9 powołanej ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Ponadto z art. 6 ust. 10 ww. ustawy wynika, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego przewidzianych dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:
• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
• wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka),
• wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

Jednak przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dzieci.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do definicji słownikowych tego pojęcia. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. (…)

Zapis cytowanego wyżej art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie ustawodawca posługuje się zwrotem „osoby samotnie wychowującej w roku podatkowym”, a nie „osoby samotnie wychowującej przez cały rok podatkowy”, co oznacza, że wystarczającym jest, aby taki stan zaistniał w ciągu roku podatkowego. Zatem, mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że w 2012 r. Wnioskodawczyni nie utraciła – pomimo zawarcia związku małżeńskiego – statusu samotnie wychowującej dziecko w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawczynię opis stanu faktycznego oraz powołane wyżej przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że Wnioskodawczyni spełnia warunki do skorzystania z preferencyjnej formy opodatkowania uzyskanych w 2012 r. dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów