Umowa zlecenie z uczniem/studentem a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Umowa zlecenie z obcokrajowcem: zaliczka na podatek

Umowa zlecenie jest uregulowana w Kodeksie cywilnym. Przez umowę tę przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Za wykonanie zlecenia przyjmującemu należy się wynagrodzenie (chyba że z umowy, bądź okoliczności wynika, iż zobowiązał się on wykonać je bez wynagrodzenia).

Do umowy takiej nie mają zastosowania przepisy Kodeksu pracy. Dzięki temu zleceniodawca nie musi się martwić o urlop takiego pracownika, wypłatę nadgodzin, obwarowaniami co do płacy minimalnej itp.

Na gruncie podatku dochodowego przychody z umowy zlecenia zostały zakwalifikowane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Zakład pracy występuje tutaj w roli płatnika, a co za tym idzie, od wypłaconego wynagrodzenia jest obowiązany obliczyć, pobrać oraz odprowadzić do urzędu skarbowego zaliczkę na podatek dochodowy. Przychód taki może być opodatkowany ryczałtem bądź na zasadach ogólnych.

I tak jeżeli kwota należności określona w umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekracza 200 zł, wówczas płatnik ma obowiązek pobrania zryczałtowanego podatku w wysokości 18% przychodu. Podatek tutaj pobiera się od przychodu bez pomniejszania go o koszty uzyskania przychodów i składki na ubezpieczenie społeczne. Sam podatek natomiast nie ulega zmniejszeniu o składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Jeżeli natomiast wynagrodzenie określone w umowie przekracza 200 zł tudzież zleceniobiorca jest pracownikiem płatnika (a więc osobą zatrudnioną w oparciu o przepisy kodeksu pracy), płatnik oblicza oraz pobiera zaliczkę na podatek dochodowy zgodnie z zasadami określonymi w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powyższe oznacza, że przychód z umowy zlecenie przed obliczeniem zaliczki jest zmniejszany o koszty uzyskania przychodu (określone w art. 22 ust. 9 ustawy; zwykle jest to 20% przychodu pomniejszonego o składki ZUS) oraz potrącone w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne (o ile te występują).

Od dochodu ustalonego w powyższy sposób płatnik pobiera zaliczką na podatek obliczoną wg stawki 18% bądź 32%. Wyższą stawkę stosuje się tutaj jedynie na wniosek podatnika (zleceniobiorcy). Obliczona zaliczka ulega następnie zmniejszeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne (jeżeli zleceniobiorca takiemu podlega) pobranej ze środków podatnika (odliczenie nie może przy tym przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki).

Jak zatem wynika z powyższego, postępowanie zakładu pracy przy ustalaniu zaliczki na podatek od wynagrodzenia zleceniobiorcy jest bardzo zbliżone do tego, które występuje w stosunku do osób zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę.

Jednakże zatrudniając na umowę zlecenie ucznia czy studenta często występuje obowiązek obliczenia jedynie zaliczki na podatek. Nie ma tutaj składek ZUS czy na ubezpieczenie zdrowotne. Jak bowiem wynika z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.) oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.), uczeń gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej, szkoły ponadpodstawowej lub student, który nie ukończył 26 lat, z tytułu umowy zlecenia nie podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.

Powyższe uregulowanie sprawia, iż zleceniobiorca otrzymuje relatywnie wyższą część swojego wynagrodzenia brutto „do ręki”, jako że jest ono obarczone jedynie podatkiem dochodowym, zaś owo wynagrodzenie w kwocie brutto jest jedynym ponoszonym przez zleceniodawcę kosztem z tego tytułu (w odróżnieniu np. od umowy o pracę, przy której to co do zasady jest on obowiązany do finansowania z własnej kieszeni części składek ZUS swojego pracownika).